Ўзбекистон иқтисодчилари XIII форуми

Корхона/ташкилот 
Жавоблар 
Салмоқ 
Баҳоланиши 
+ 
= 
– 
A 
Ўзгармайди 
5 
5 
B 
Ошади 
2 
2 
C 
Ошади 
4 
4 
D 
Камаяди 
2 
2 
E 
Ўзгармайди 
5 
5 
F 
Ошади 
2 
2 
Салмоқлар йиғиндиси 
20 
8 
10 
2 
Улушлар фоизи 
100% 
40% 
50% 
10% 
Баланс статистикаси = (“ошади” улуши) – (“пасаяди” улуши”) = 40% - 10% = +30%.
Баланс статистикаси танланган ҳар бир соҳа учун алоҳида ҳисобланади. 
Соҳалар бўйича салмоқлар соҳаларнинг ЯИМ га қўшган улуши асосида салмоқлаш орқали 
жамланади ва Ўзбекистон учун ягона индекс ҳисобланади.

---

52 
Хулоса ва таклифлар. 
Таълим тизимида битирувчиларни ўқитиш ва меҳнат бозоридаги 
талаб ўртасидаги номутаносиблик кўп қиррали муаммо бўлиб, унинг ягона ечими йўқ. Шу билан 
бирга, бу муаммонинг келиб чиқиш сабабларини, шу жумладан, хорижий давлатларни таҳлил қилиш 
шуни кўрсатадики, аҳолини иш билан таъминлаш сиёсатининг ахборот компонентининг 
механизмлари кам ривожланган. Аҳолининг талаб қилинадиган касблар ҳақида кам хабардорлигини 
бартараф этиш нафақат бўш иш ўринларини тўлдириш, меҳнат ресурсларини оқилона тақсимлаш, 
балки ижтимоий вазифаларни: ёшлар ишсизлигини камайтириш, битирувчиларни муваффақиятли 
ишга жойлаштириш ва фуқароларнинг шахсий даромадларини ошириш каби бир қатор иқтисодий 
муаммоларни ҳал қилишга ёрдам беради. 
Хорижий тажрибадан кўриниб турибдики, Бандлик барометри турли мақсадли гуруҳларни 
меҳнат бозори ҳолати тўғрисида самарали хабардор қилиш воситасидир. Бандлик барометри ишчи 
кучи талаби ва таклифи ўртасидаги мосликни яхшилайди: 

аҳолининг меҳнат бозорининг ҳолати тўғрисида объектив тасаввурини содда ва тушунарли 
тарзда шакллантириш; 

иш қидирувчиларга ўз вақтида маълумот бериш орқали бўш иш ўринларини тўлдириш; 
– катталарни касбий тайёрлаш ва қайта тайёрлашни режалаштириш; 

меҳнат ресурсларининг минтақавий ва профессионал ҳаракатчанлигини рағбатлантириш; 

касбий йўналиш; 
– бандлик, бизнес ва профессионал ўқитиш стратегияларида қарорлар қабул қилишни қўллаб 
–қувватлашни таъминлаш вазифаларини бажаради. 
Шу билан бирга, минтақавий бандлик барометрини шакллантиришнинг муваффақиятли 
амалиётини янада тарқатиш учун бир қатор вазифаларни ҳал қилиш керак: барометрни 
шакллантиришни автоматлаштириш, уни тузиш частотасини ошириш, ахборот сифатини яхшилаш, 
маълумотлар йиғиш усулларини такомиллаштириш. 
Биринчи маротаба сўровнома хусусий колл-марказ томонидан, кейинги босқичларда 
Интернет тармоғи орқали онлайн тарзда амалга оширилади. Маълумотлар CRM дастурларида 
жамланади, Stata, SPSS махсус дастурий-таъминот асосида таҳлил қилинади.
Келгусида, Бандлик барометрини ҳисоблаш учун тармоқларга мос равишда Халқаро Меҳнат 
Ташкилоти томонидан қабул қилинган Машғулотларнинг (Бандликнинг) Халқаро Стандарт 
Классификатори (МХСК — 2008)
 
асосий касб гуруҳлари ва касблари бўйича саволлар қўшиш 
мумкин.
Шундай қилиб, меҳнат бозоридаги вазиятни акс эттирувчи Бандлик барометрининг 
юритилиши корхоналар билан фаол ишлаш шароитида юқори сифатли ва ишончли маълумотларни 
тақдим этиш имкониятини беради, чунки улар билан ўзаро ҳамкорлик орқали аҳоли ва иш 
берувчилар томонидан ишчи кучи талаби ва таклифининг изчиллигини таъминлаш муаммоларини 
ечиш мумкин.