Ўзбекистон алоқа ва ахборотлаштириш агентлиги тошкент ахборот технологиялари университети “Маълумотлар узатиш тармоқлари ва тизимлари” кафедраси «маълумотлар узатиш тизимлари ва тармоқлари»

10 - Маъруза. Замонавий маълумот узатиш транспорт тармоқларини 
қуриш технологиялари (Frame Relay, ATM)
 
Машғулот режаси: 
1.
Х.25 тармоқ технологияси 
2.
Frame Relay (FR)- кадрларни трансляция қилиш технологияси ва FR 
тармоқларини қуриш усуллари
 
3.
АТМ тармоқ технологияси
 
 
1.
 
Х.25 тармоқ технологияси 
Х.25
тармоғи орқали маълумотларни узатиш 
Х.25
йўлланмасида
ёзилган протоколлар орқали амалга оширилади. Алоқа тармоқларида янги
технологияларнинг пайдо бўлишига қарамай 
Х.25
тармоғи маълумотларни
узатиш тизимида ҳозирги кунларда ҳам кенг тарқалгандир.
Х.25 тавсиялари, 14 та пакет қўлланишини назарда тутади: 

4 та биринчи турдаги пакетлар коммутацияланувчи вертуал канални
ўрнатиш ва узиш учун фойдаланилади; 

Кейинги 3 та пакетлар тури ахборот билан алмашиш ва узиш учун
ишлатилади; 

Кейинги 5 та пакетлар тури маълумотларни протокол билан
таъминлайди ва “сброс” функцияси билан таъминлайди; 

Сўнгги 2та пакет тури рестарт (эски холатига қайтиш) учун
қўлланилади. 
10.1-расм. Х-25 тармоғи компонентлари 
FDDI 
халкаси 
сервер 
сервер 
абонент 
тизими
Терминал қурилма 
(маршрутизатор)
Терминал қурилма 
(маршрутизатор)
Терминал қурилма 
(терминал пакети) 
Терминал 
Х 25 
тармоғи 
Узатувчи қурилма 
коммутатор Х 25 

---

50 
2.
 
Frame Relay (FR)- кадрларни трансляция қилиш технологияси ва 
FR тармоқларини қуриш усуллари 
Ўзининг тақибчиси бўлган X.25 билан солиштирилганда Frame Relay 
(FR) ишлаб чиқариш бўйича самаралироқдир.
FR коммутаторлари тешикли коммутация технологиясидан фойдаланади, 
яъни адрес ахборотини ўқиб бўлгандан кейин дарҳол навбатдаги транзит 
тугунга узатиб юборади. Бу эса ҳеч қанча вақтни олмайди. Агар қандайдир 
хато юзага келса, FR коммутаторлари кадрни хатоли қисмини олиб 
ташлайди. Хатони тўғрилаш функцияси юқори даражали протоколга 
юклатилади (масалан TCP ёки SPX). Бу ҳолат кадр ҳисоб китоби ва қайта 
ишланишига кетадиган ҳаражатни камайтириб, унинг ўтказувчанлик 
қобилиятини оширади.