Œзбекистан республикаси олий ва œрта махсус таълим вазирлиги

7.3. Усулнинг миқдорий тавсифи
Чанглатилиш миқдор жиҳатидан чанглатилиш коэффициенти билан 
характерланади.
0=N/N
0
(13) 
Бу ерда N- чанглатилган заррачаларнинг умумий миқдори, унга N 
иккиламчи мусбат ионлар, N-манфий ионлар ва N
n 
нейтрал заррачалар киради.
N= N
+
+ N
-
+ N
0 
(14) 
N
0 
– сиртни бомбаловчи бирламчи ионлар сони. Чанглатилган атом ѐки 
молекула сиртни ион кўринишида тарк этиши эҳтимолини аниқлаш атом ѐки 
молекула асосий ва қўзғалган ҳолатларининг қаттиқ жисм сиртидаги электрон 
ҳолатлар билан ўзаро таъсирини ҳисобга олувчи мураккаб квант-механик 
масаладир. Иккиламчи ион эмиссиясини бир қатор жарасилар белгилайди; 

---

107 
-материалдан уриб чиқарилган қўзғалган атомнинг активсизлантириш 
натижасида ионланиш; 
- электронларнинг қайта тақсимланиши; 
- сиртдаги бирикмалар диссоциацияси натижасида ионланиш; 
-сирт жараѐнлари ва резонанс натижасида ионланиш. 
Булар ҳар бирининг тўлиқ ионлар токига қўшадиган ҳиссаси бирламчи 
ионлар параметрига, таҳлил қилинувчи элемент хусусиятларига ва сиртда 
мавжуд шароитга боғлиқ бўлади.
Ўртача энергияга эга бўлган (
) ионлар нури билан чанглатилганда 
мусбат иккиламчи ионлар ҳосил бўлишига асосий ҳиссни резонанс ионланиш ва 
қўзғалган заррачаларнинг автоионланиш жараѐнлари қўшади. 
Иккиламчи ионлар эмиссияси жараѐнини ѐритиш ва чиқаѐтган ионлар 
миқдори билан бомбалаѐтган нишон физикавий, ҳамда кимѐвий хоссаларини 
боғлаш учун қуйидаги коэффициентлардан фойдаланиш мумкин; 
1.
Иккиламчи ион эмиссия коэффициенти
K
i
+
=N
1
/N
0
(15) 
N
1 
– маълум изотонли иккиламчи мусбат ионлар миқдори; 
N
0
- бирламчи ишлар миқдори 
2.
Кўп таркибий қисмли тизимлар учун иккиламчи ионлар чиқиши