Ózbekistan respublikasí joqarí HÁm orta arnawlí bilimlendiriw ministrligi

18-bryumer mámleket awdarıspaǵı. (1799-jıl 9-noyabr`). Direktoriya hákimiyatı xalıq arasında abırayǵa iye emes edi, “jańa baylar”da Direktoriyanı jaqtırmaytuǵın edi. Gazetalar “Kúshli hákimiyat ornatıw!” talabın birinshi betlerde jaza basladı. Usınday jaǵdayda hákimiyatqa qarsı til biriktiriw pisip jetildi. Til biriktiriwshiler Mısırdan qaytqan Napoleonnan tiykarǵı kúsh sıpatında paydalanıwǵa qarar etti, Bonapart da buǵan razılıq bildirdi. 18-bryumerde (9-noyabr`) áskerler qadaǵalawı astında húkimet otstavkaǵa shıqtı. 19-bryumerde Parij janındaǵı Sen-Klu degen jerde jıynalıs ótkerip atırǵan Aqsaqallar keńesi hám Besjúzler kenesi 4-5 mıńlıq armiya tárepinen orap alındı. Qorqıp ketken Aqsaqallar keńesi usınılǵan basqarıw usılı – Konsullıqtı dárhal tastıyıqladı. Konsullıq úsh adamnan ibarat atqarıw hákimiyatı bolıp, olardan hár biri “Francuz Respublikası konsulı” ataǵına iye boldı. Saylanǵan úsh konsuldan biri Napoleon Bonapart edi.

Solay etip, Franciyadaǵı burjuaziya revolyuciyası aqırına jetti. Revolyuciya eski tártiplerdi joq etip tasladı: feodal tártipler hám absolyutizm tamalandı; Franciya respublika dep járiyalandı. eger Angliyadaǵı revolyuciya burjuaziya hám aqsúyeklerdiń kelisimi menen tamamlanǵan bolsa, Franciyada burjuaziya aqsúweklerdi jeńdi, eski jámiyet hám mámleket duzimin tolıq buzıp tasladı. Siyasıy hám ekonomikalıq hákimiyat burjuaziyaǵa ótti. Huqıqıy mámleket hám puqaralıq jámiyet qáliplesiwi ushın tiykar salındı. Burjua múlkshilik ornatıldı hám óndiris awdarıspaǵı ushın jaǵday jaratıldı. Awılda iri jer iyeligi bekkemlenip, feodal qatlam qaldıqları joq etildi. Biraq diyxanlardıń kópshiligi jersiz hám awır awhalda qala berdi.

Ullı francuz revolyuciyası pútkil dún`ya tariyxı ushın da belgili mánide burılıs noqatı boldı. Ol alǵa súrgen ideyalar – Azatlıq, Teńlik, Biradarlıq tek Evropanıń emes, bálki basqa kontinentler xalıqlarınıń da keyingi rawajlanıwına óz tásirin tiygizdi. Sonday-aq, revolyuciya tariyxı kóplegen xalıqlar ushın úlken sabaq boldı. Onıń ayawsız qırǵınları, barlıq mashqalalardı sheshiwdiń quralı sıpatında terrordıń qollanılıwı, siyasiy qarsılaslardıń joq etiliwi sıyaqlılar da revolyuciya keltirgen qorqınıshlı reallıq boldı.
1. XVII a`sir ekinshi yarimi XVIII a`sir basindag`i Frantsiya

turmisi qanday ko’riniste bolg’an?

2. XVII-XVIII a’sirlerde Frantsiyadag`i awil-xojalig’i sha’rayati qanday bolg’an?

3. XVIII a`sirde feodalliq krizis, jer iyelewshilik qatnasiqlari haqqinda tu’sinigin’iz.

4. Sawda ha`m sanaattin’ rawajlaniwi haqqinda nelerdi bildin’iz?

5. Frantsiyadag`i ideologiyaliq gu`resler qanday ko’riniste bolg’an?