‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

qirlarda lolalar ochildi
gapida 
ochildi
sodda 
kesim, 
«Lolazor» romanini о ‘qib chiqdim
gapida 
о ‘qib chiqdim
bo‘lagi 
qo‘shma kesim sanaladi.
471

---

Sodda va qo'shm a kesimlar ifodalanishiga ko‘ra sodda fe’l kesim va 
sodda ot kesim hamda qo'shm a fe’l kesim va qo'shm a ot kesimlarga 
bo'linadi. Masalan: 1. Dugonam tashqariga ko'z qirini tashladi. 2. Dadam 
kasalxonaning bosh shifokori hisoblanadi. Birinchi gapda ko‘z qirini tashladi 
bo'lagi 
nima qildi?
so'rog'iga javob bo'lib, qo'shm a fe’l kesim, ikkinchi 
gapda esa kasalxonaning bosh shifokori hisoblanadi bo'lagi 
kim hisoblanadi?
so'rog'iga javob bo'lib qo'shm a ot kesim vazifasini bajaradi.
0 ‘ylang: Otni kesim qilib shakllantiruvchi vositalar qaysilar?
Tayanch tushunchalar: fe’l kesim, ot kesim, bog'lama, kesimlik m a’no- 
lari, kesimlik shakllari.
Berilgan maqolni izohlang, kesimlarni topib, qanday so'z turkumi 
bilan ifodalanganini ayting.
Kattaga hurmatda, kichikka izzatda bo
V.
Bilim — aql chirog 4.
60-mashq.
She’m i ifodali o ‘qing. Kesimlarini topib, daftaringizga 
ko‘chirib yozing, qaysi so‘z turkumi bilan ifodalanganligiga izoh bering.
SO 'Z QADRI
Bo'lsa takror qadri ketgay ne ulug' so'zlarni ham,
So'z bilish kam, bil yana o'rnin topib so'zlashni ham.
Nogahoniy bitta so'zdan darz ketur dil qasriga,
So'z — ulug' qudrat, eritgay toshni ham, muzlarni ham.
Oftob-u oyni alqab necha yozsang, balki oz,
Qadri bo'lgay qop-qaro tun ichra yulduzlarni ham.
Senga bir so'z aytadurman dilginamda asragan,
Jam etibman bag'riga ming kecha-kunduzlarni ham.
So'z aro inson kamoli, yor jam oli jilvagar,
Sarbaland etgay g'azalda ne qaro ko'zlarni ham.
«Xamsa» vodiysi aro so'z mulkini kezdim necha,
Tingladim yayrab go'zal gulchehra gulyuzlarni ham.
So'zda hikmat, so'zda ibrat, so'zda millat barqaror,
Yaxshi so'z birlan topursan eng aziz do'stlarni ham.