‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

473

---

63-mashq. Uchta guruhga bo‘lining. Har bir guruh quyida berilgan
hikmatlarni davom ettirishi kerak.
1. Tim o ‘rganmoq — e’tiqodni mustahkamlash uchundir, ammo boylik 
orttirm oq uchun emas.
2. Saxovatsiz boy yog‘insiz bulutga, ilmiga amal qilmagan olim ustiga 
kitob ortilgan eshakka o ‘xshaydi.
3. Baxil o ‘z molini asrash uchun qattiq azob chekadi. Hasadchi esa 
yaramas fe’li tufayli tinch yashay olmaydi. Unisi o ‘ziga bergan azobdan 
qiynaladi, bunisi esa o ‘z qilig‘idan dard chekadi.
Yozgan gaplaringizdan kesimni topib, ifodalanishiga va tuzilishiga ko‘ra 
turini ayting.
64-mashq. «O‘zbekiston tulporlari», ya’ni o ‘zbek avtomobilsozligi
haqida matn tuzib, gaplar ichida kelayotgan kesimlarga ta’rif bering.
65-mashq. Quyidagi berilgan so‘zlar, qo‘shimchalar yordamida kesimni
shakllantirib gaplar hosil qilib, yozing.
1
. -m an, -san, -dir, -miz, -siz, -dir (lar).
2. T o‘liqsiz fe’llar orqali.
3. Bo‘ldi, qildi, etdi kabi yordam chi fe’llar bilan.
4. Ot va sifat bilan ifodalanadigan kesimlar.
66-mashq. Iboralar kesim bo‘lib keladigan gaplarga misollar yozing.
Gapning ma’no bo‘yog‘idagi farqini tushuntiring.
Nam una: 
Mustaqillik tufayli bag‘rimizga shamol tegdi.
474

---

67-mashq. Matnni o ‘qing. Ot kesimni shakllantiruvchi vositalarni
alohida ko‘chirib yozing. Bogiamalarning ostiga chizing.
«QADAMTNGDAN 0 ‘RGILAY, ISTIQLOL!»
Ozodlik! N aqadar totli So‘zsan! Bugun m endek bir g‘arib dilni, 
qishloqdagi oddiy bir oila farzandini butun dunyoga tanitding. Qadamingdan 
o ‘rgilay, Istiqlol!»
«XAYR XX ASR, SALOM XXI ASR!»
Yaponiyada o ‘tkazilgan xalqaro rasmlar ko‘rgazmasi ana shunday 
nomlandi. Dilfuza esa Yer yuzi bo‘yicha shu tanlovda ishtirok etgan 5000 
ishtirokchi ichida g‘olib bo‘ldi.
Izboskanning T o‘rtko‘l qishlog'ida yashovchi Dilfuza Matboboyeva 
yuzlab, minglab iqtidorli yoshlarimizning biri* xolos. 
0
‘zbekiston bag‘rida 
hur shamollar o'stirayotgan bunday navnihollar hali behisob. Kelayotgan 
asr Sharq asri va, albatta, 0 ‘zbekiston asri bo‘lishi shubhasizdir. Zero, 
bugungi Dilfuzalar tashlagan odimlar XXI asr shohsupalariga qo‘yilgan ilk 
qadamlarimizdir.
(M. Otamirzayeva)