‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

kesimdan keyingi bo ‘lak sanaladi.
To ‘Idiruvchi va hoi kesim bilan tobe munosabatga kirishib, uning
та ’nosini izohlab, to ‘Idirib keladi. Shuning uchun ular ikkinchi darajali
bo ‘laklar sanaladi.
Aniqlovchi yuqoridagi barcha bo'laklarga b o g ‘lanib, ularning
та ’nosini izohlab keladi. Gapda qaysi bo ‘lak bilan munosabatda
b o ‘Isa, shu bo'lak bilan birgalikda bitta gap b o ‘lagi, birikmali gap
b o ‘lagi bo'lib keladi.
Aniqlovchi shu birikmali gap bo ‘laklarining bo ‘lagi sifatida keyingi
bosqichda ajralib chiqadi,
Shunday qilib, gap bo'laklari bir necha darajalarga bo‘linadi:
1. Bosh bo‘lak: kesim, ega.
2. Ikkinchi darajali bo'laklar: to ‘ldiruvchi, hoi, aniqlovchi.
56-mashq. 
0 ‘qing. Gapni bo‘laklarga ajrating.
O'TOV
Turkiy xalqlaming dastlabki xo'jalik turlaridan biri bo'lgan chorvachilik 
turli sabablarga ko‘ra makon o'zgartirish hamda urushlar tarixi bilan bevosita
468

---

aloqador. Ana shunday tarixiy vaziyatda mazkur xalqlar xohlagan vaqtida 
tikib yashab, xohlagan paytda yig‘ib, ko‘chiga ortib ketishiga qulay bo‘lgan 
ko‘chma uylardan (o‘tovlardan) foydalanganlar.
«
0
‘tov» so‘zi o ‘zbek tilida «kigiz uy» m a’nosini bildirsa, qirg‘iz, qozoq, 
turkman tillarida katta uyga nisbatan kichik uyni ifodalaydi. 
0
‘tovlaryengil, 
tabiiy materiallardan quriladi. 
0
‘tovlarning yog‘och qismi erkak ustalar 
tom onidan, kigiz qismi esa ayollarning qo‘l mehnati natijasida amaliy 
san’at asari darajasiga ko‘tarilgan.
(A. Hametova)
57-mashq. Rasm asosida «Samarqand sayqali ro‘yi zamin ast» mavzu-
sida matn tuzing. Matn ichida ishlatilgan gaplarni gap bo‘lak!ari bo‘yicha