‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Istak gaplar va ularning uslubiy xususiyatlari
^
1-topshiriq.
Kesim i shart-istak m aylidagi fe’l bilan ifodalangan 
gap yozing. G apning qanday axborot ifodalayotganini ayting.
2-topshiriq.
M a ’lu m istak-x o h ish in g izn i tinglovchiga bayon 
qilmoqchisiz. M aqsadingizga m uvofiq keladigan gap shaklini tanlang 
va istagingizni yozing. G ap kesim ining qanday shaklda ekanligini 
ayting.
533

---

N u tq jarayonida boshqalarga o'zingizning istak-xohishingizni bayon 
qilgingiz kelsa, ana shu maqsadingizga muvofiq kesimi shart-istak maylidagi 
fe’I bilan ifodalangan gap shaklini tanlaysiz. M asalan, 
Toshkentga borsam,
M ustaqillik maydon'mi ко ‘rsam.
Eslab qoling. 
Kesim ishart-istak m aylidagife liar bilan ifodalangan
y v
g aplar istak gaplar deyiladi.
Yozuvda istak gaplar oxiriga nuqta qo ‘yiladi.
0 ‘ylang: 
Buyruq, istak gaplar qaysi jihatlari bilan darak gaplardan 
farqlanadi?
Tayanch tushunchalar: 
buyruq gaplar, m ajhul nisbat, shart-istak mayli.
M aqolni yod oling, m a ’nosini izohlang, m aqsadiga ko‘ra qatiday gap 
ekanligini ayting.
To ‘kilsa manglay tering,
Unumli bo ‘lar yering.
158-mashq. «Salomatlik posbonlari kasbiga sodiqmi?» mavzusida
bahs-munozara o‘tkazing. Istak gaplardan foydalaning.
159-mashq. A. Oripov she’rini ifodali o‘qing. Unda ishlatilgan so‘roq
va buyruq gaplarga e’tibor bering. She’rning nasriy bayonini yozing.
Q IS H K E C H A S I
Taqillaydi eshik nogahon,
— Kim san? — deym an, tugab sabotim .
— Ochgil, — deydi. — M en senga m ehm on,
Bilm oq b o ‘lsang — Tashvishdir otim.
Taqillaydi eshik nogahon,
— K im san? — deym an tugab sabotim.
— Ochgil, — deydi. — Bu — m en, qadrdon.
Bilm oq b o ‘lsang — B ardoshdir otim.
Tashqarida sham ol uvullar,
T un b o ‘yi yum m aym an k o ‘zim,
T un b o ‘yi bahs qilar ular,
T un esa-chi, ju d a ham uzun.