‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

535

---

163-mashq. Matnni o‘qing. Darak, so‘roq, istak va buyruq gaplarga
xos turli uslubiy bo‘yoqni aniqlang.
O N A H A Q ID A
Ey farzand, qara, agar kishi q o'lida arzim as yukni biror soat k o ‘tarib 
tursa, qanchalik qiynaladi. Endi esa, ta sa w u r qil, agar u shu yiikni to ‘qqiz 
soat ko‘tarib yursa nim a b o ‘ladi?! Agar to ‘qqiz kun ko‘tarib yursa-chi? 
S hundan xulosa chiqarib olaverki, seni onang to 'q q iz soat yoki to ‘qqiz 
kun em as, to ‘qqiz oy ko‘tarib yurgan.
Agar sen g o ‘daklik zam oningda onang sen bilan qanday hayot kechir- 
ganini, o ‘zingning esa osm on bilan yem ing farqini bilmaydigan bir chaqaloq 
b o ‘lganingni b ilishni istasang, atrofingdagi o n alarg a qara, u larn in g
qo ‘llaridagi chaqaloqlaiia nazarsol, shunda o ‘z g o ‘dakligingni yorqin tasaw ur 
qilasan, bundan esa o ‘zingga yarasha xulosa chiqarib olasan.
Aqlli, ziyrak, zehnli h ar bir farzand onaning haq -h uq uq ini joyiga 
qo'yadi, qo'lid an qanday yaxshiliklar kelsa, onasi uchun ado qiladi, rizoligi 
y o ‘lida esa barcha im koniyatini ishga soladi. H ech bir narsada onaning 
jahlini chiqarmaydi, onaning quw ati yetmaydigan narsalarni talab qilmaydi.
O naning shafqatiga jafo bilan, m ehribonligi evaziga xafa qilish bilan 
javob qaytaruvchi farzand naqadar razil farzand! O na aytganlariga quloq 
solm aydigan, buyurganining aksini qiladigan, h ar bir ishda onaning jig ‘iga 
tegadigan farzandni ota yom on ko‘rishidan tashqari, od am lar ham yom on 
k o ‘rishi, shubhasizdir.
H a r bir farzand o n a nasihatlarini jo n qulog'i bilan eshitishi, to ‘g ‘ri 
yo'lga targ‘ib etsa, qarshilik qilmasligi, ota yoki o n ad a n birortasi ish 
buyurganda shu buyurilgan ishda xatolik borligini bilsa ham yuragini tor 
qilib, qattiq gapirmasligi, kulib turib, bu ishda xatolik borligini yum shoqlik 
bilan isbot qilib, ularni ko‘ndirishi lozim.
(Abdulqodir Nuriy al-Barzanjiy)