‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

aniqlang. To‘liqsiz gaplarga xos uslubiy xususiyatlarni bayon qiling.
1. 
O 'zim iz gaplashib q o ‘ya qolsak-chi? Sening borishing shartm i? —
Shart! Chiqaverlaring. 2. Siz ham bittasini topa qolmaysizmi? — Topam an.
3. Yaxshidan bog‘ qolar, yom ondan dog
1
. 4. 0 ‘sha kuni esingdami? Quyosh 
charaqlab turganm idi yo sham olm idi? — Qish edi... 5. K im ga b o ‘ysunish 
k erak lig in i a y tish m a d im i? — A y tish d i. 
6
. Q a y tg a n la rin g d a n k eyin
543

---

sheriklaringni ko‘rdilaringm i? — K o'rdik. 7. Sizning bunday y o ‘qolganin- 
gizni M ahm ud akangiz ham bilmasmidilar? — Hech kim bilmagan. 
8
. Senga 
ular qanday topshiriq berishdi? — H ech qanday. 9. Amaki, o ‘ylab gapiryap- 
sizmi? Q ancha y o ‘l yurib kelganim izni bilasizmi? — B ilm aym an. 10. Sen 
aw al shartim ga roziligingni ayt? — R ozim an. 
(T. Malik)
175-mashq.
0 ‘qing. T o iiq siz gaplarning dialoglar va boshqa turli 
nutqlardagi uslubiy vazifasini aniqlang.
T A D B IR K O R VAZIR
Sulton M ahm ud G ‘aznaviy bolaligida T avof viloyatining B og‘iston 
qishlog‘iga borib, bir buloq yoqasiga kelib tushdi. M u h am m ad H asan 
uni kuzatib boruvchilar orasida ekan. Bir payt sultonning nazari shu atrofdan 
o ‘tib borayotgan yo‘lovchiga tushdi. Sulton M uham m ad H asanga murojaat 
qildi:
— Hov anovi yo'lovchi kim b o ‘ldi?
— Savdogar bo'lsa kerak.
— Ismi nim a ekan?
— A hm ad Sulton.
— Shoshm a, xoja! N e sababdan uni A hm ad deding? Savdogarligini 
qayerdan bilding? Yo u bilan tanishliging borm i?
— Y o‘q, hazratim . Janobi oliylari m eni chaqirib uning kim ligini 
so ‘raganlarida uning A hm ad S ulton ekanligi m a ’lum b o ‘ldi. Bu odam
ko‘p vaqtdan beri shu daraxt atrofini aylanib yurganidan esa uning savdogar 
ekanligini angladim .
— U n d a ayt-chi, u yem ak-ichm akdan ko‘proq nim alarni xush k o ‘rar 
ekan?
— Asal bilan dushobani.
Sulton yo‘lovchini chaqirtirdi. M uham m ad Hasan unga m urojaat qildi:
— M an a bu bolani taniysanm i? — U sultonni q o ‘li bilan ko ‘rsatdi.
— Y o ‘q, tanim aym an.
— Ism ing nim a? N e xizm at bilan m ashg‘ulsan? Y em ak-ichm ak dan
nim alarni xush k o ‘rasan?
— Ism im A hm ad, savdogarm an. Bugun non bilan asaldan boshqa 
ovqat yegan em asm an.
B uni eshitib, sulton hayron b o ‘ldi, so ‘ng xoja M u h am m ad H asandan 
so‘radi.
— Bu odam ning bugun asal yeganini qayerdan bilding?
— D iqqat bilan qarasam tez-tez labini yalab turibdi.
(«Ajdodlar о ‘giti» dan)