‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

olmaning sharbati
o ‘rniga 
olmani sharbati
deyiladi. Natijada, yozuvda ham 
ko‘pchilik og‘zaki so‘zlashuv ta ’sirida shunday yozib qo‘yadi. Bunday 
xatodan qutilish uchun hokim so‘zning ifodalanishiga e ’tibor berish kerak.
n 
Eslab qoling. 
Agar hokim bo ‘lak so f fe
’/ 
bilan ifodalansa va bu
W
fe ’I kimni? nimani? qayerni? so ‘roqlariga ja vob bo ‘luvchi so ‘zni talab
qilsa, tobe bo ‘lak tushum kelishigida qo ‘llanadi, hokim bo ‘lak egalik
qo ‘shimchasini olgan ot, ba ’zan harakat nomi va sifatdosh bilan
ifodalansa, tobe bo ‘lak qaratqich kelishigida qo ‘llaniladi.
U ni quyidagi sxemadan ко‘ring:
ot
ot
-ning
-ni
ot 
egalik
fe’l
464

---

0 ‘ylang: 
Qaratqich va tushum kelishiklaridagi xatolikning qanday qilib 
oldini olish mumkin?
Tayanch tushunchalar: 
qaratqich, qaralmish, kelishikli bog‘lanish, 
hokim bo‘lak, tobe bo‘lak.
Quyidagi maqolning mag‘zini chaqing ham da birikmalarga ajratib, 
tobe bo‘lakning hokim bo'lakka qanday bog'langanini tushuntiring.
Chaqimchining tilidan ilon zahar oladi.
50-mashq. 0 ‘qing, qaratqich va qaralmish munosabati uslubiyatini
aniqlab, ularni gap ichidan ajratib, ko‘chirib yozing.
1
. 
0
‘zbekistonlik bolalar yelkasida millat yuki borligini sezishi kerak.
2
. 
0
‘zidan keyin kelayotgan avlod zakovati va shijoatiga ishonmagan 
jamiyatning ichi m o‘rt bo‘ladi. 3. Yosh davlatimizni urush olovida yoqishni 
istagan tashqi va ichki kuchlar yakson bo'lmoqda. 4. Navoiy she’riyat 
olamiga kirishi bilanoq, asarlarini o ‘z ona tiiida yoza boshlagan. 5. U ning 
hayoti esa vatandoshlarini baxtli, mamlakatini obod qilish yo‘lida beminnat 
zahm at chekishdan iborat bo‘ldi. 
6
. Sulton Husayn so‘z sohibqironini 
o ‘zining oq otiga mindirib, otning jilovidan ushlab, piyoda yura boshladi.
7. Taniqli san’atkorlarimiz m ahorati anjum an ahlida unutilmas taassurot 
qoldirdi. 
8
. Milliy universitetning m uhtasham madaniyat saroyiga oliy 
ilm maskanining barcha fakultetlarida tahsil olayotgan yosh yigit-qizlar, 
adabiyot muxlislari jam bo ‘lishdi.