‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Otam
— 
о ‘qituvchi
gapida 
о ‘qituvchi
bo ‘lagi kesim sanalib, 
kim
(dir)? 
K im hisoblanadi
? so‘roqlariga javob 
bo'ladi.
F e ’l kesim va ot kesim
Kesimlar ifodalanishiga ko‘ra ikki xil bo'ladi: 1) fe’i kesimlar; 2) ot 
kesimlar.
two 
Esda saqlang. 
Fe ’Idan ifodalanib, n i m a q i l m o q ? n i m a
fcj 
b o ‘I m o q ? so ‘roq/ariga javob bo ‘Igan kesimlarga fe
У 
kesim deyiladi.
Masalan, 
kitob о ‘qiyapman
gapida 
о ‘qiyapman
n i m a q i l y a p m a n ?
so‘rog‘iga javob bo
4
lib, fe’l kesim sanaladi.
Opam — shifokor
gapida 
shifokor kim
(dir)? so‘rog‘iga javob bo‘lib, ot 
kesim hisoblanadi.
ftra 
Esda saqlang. 
Ot, sifat, ravish, son, olmoshdan foydalangan
Ы
kesimlarga ot kesim deyiladi.
Fe’l kesimlar shaxs-son, zamon, tasdiq-inkor, mayl (modal) m a’nolami 
kesimlik (fe’l) shakllari orqali ifodalaydi. Ot kesimlarda esa otni kesim 
qilib shakllantirish uchun maxsus vositalar (-m an,-san,-dir; 
bo ‘la (-man,
-san,-di), hisoblana (-m an ,-san,-di), sana/a (-man, -san ,-di)
q o‘shiladi.
Masalan: 
U o ‘quvchi(dir)
U o ‘quvchi hisoblanadi 
U o'quvchi sanaladi.
•
Ju d a muhim. 
Bunday ot kesim ni shakllantiruvchi vositalar
m 
bog‘lama deyiladi.
Bog'lama ba’zan qo‘llanilmasligi mumkin. Bunday vaqtda kesim ohang 
yordamida shakllanadi. Masalan: U o ‘quvchi.
Sodda va q o ‘shm a kesimlar
Kesimlar tuzilishiga ko‘ra sodda va qo'shm a kesimlarga bo'linadi.
fbj 
Esda saqlang. Faqat bir so‘z bilan ifodalangan kesimga sodda 
w kesim, ikki va undan ortiq so‘z bilan ifodalangan kesimga esa qo'shma 
kesim deyiladi. M asalan,