‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi b. M. U m a r o V

Bob  yuzasidan  savol  va  topshiriqlar
♦
1. Talabalami ta’lim -taibiya jarayonida rag‘batlantirishning  psixologik
asoslari deganda nimani tushunasiz?
2.  Pedagogik faoliyatda rag‘batlantirish vajazolash elementlari haqida 
gapiring?
3.  Pedagogik yoki  ishlab  chiqarish faoliyatida o'zingizga yoki  o ‘rto- 
g‘ingizga berilgan rag‘bat yoki tanbehning psixologik ta’siri haqida 
kuzating va xulosa va tavsiyalar ishlab chiqishga harakat qiling.
4.  Pedagogik bahoning effektivligi deganda nimani tushunasiz?
5.  Rag‘bat shaxsda qanday psixologik holatlami yuzaga  keltiradi?
7. Jazo yoki tanbehning ijobiy va salbiy tomonlari nimalardan iborat?

---

V BOB
IN T E R F A O L   T A ’L IM   M E T O D L A R IN IN G  
P S IX O L O G IK   A S O S L A R I
Bobning  qisqacha  mazmuni
Interfaol ta ’lim shakllari va  ularni samarali amalga oshirishdagi 
pedagogik-psixologik  talablar.  Bahs  turlari,  yoyna  bahsni  o ‘tkazish 
usuli,  darsda  munozara,  breynshtorming  va  treninglar  o ‘tkazish 
texnologiyasi,  fa o l  o ‘qitish  meîodlari  va  ularni  tashkil  etish.
ïn te rfa o l  t a ’lim   m etodlari  va  u la rn in g   ijtim oiy-psixologik 
xususiyatlari.  Auditoriya bilan  ishlashning ijtimoiy-psixologik shartlari.
Ta’lim jarayonida  ïnterfaol  m etodlarni  qoilash.  ïnterfaol  ta ’lim 
metodlaridan  namunalar.
5.1.  Ïnterfaol  t a ’lim  m etodlari  va  ularni  samarali  amalga 
oshirishdagi  pedagogik-psixologik  talablar
Hozirgi vaqtda ta iim  jarayonida o ‘qitishning zamonaviy  m etodlari 
keng  qo‘llanilm oqda.  0 ‘qitishning  zam onaviy  m etodlarini  q o ila s h , 
o ‘qitish jarayonida yuqori sam aradorlikka erishishga olib keladi. T a iim  
m etodlarini h a r b ir darsning didaktik vazifasidan  kelib chiqib,  tanlash 
maqsadga m uvofiq sanaladi.
An’anaviy  dars  shaklini  saqlab  q o lg an   holda,  unga  tu rli-tu m a n  
ta iim   oluvchilar  faoliyatini  faollashtiradigan  m etodlar bilan  boyitish 
ta iim  oluvchilam ing o ‘zlashtirish darajasining ko‘tarilishiga olib keladi. 
Buning uch un   dars jarayoni  oqilon a tashkil  qilinishi,  ta iim  beruvchi 
tom onidan  ta i im   oluvchilam ing  qiziqishini  orttirib,  ularning  t a i im  
jarayonida faolligi muttasil rag‘b atlantirilib turilishi, o ‘quv m aterialini 
kichik-kichik  b o lak larg a  b o iib ,  ularning  m azm unini  ochishda  aqliy 
hujum,  kichik guruhlarda ishlash, b a h s-m u n o zara, muammoli vaziyat, 
yo‘naltiruvchi  m atn,  loyiha,  rolli  o ‘y in la r  kabi  m etodlarni  q o ila s h  
va ta iim   oluvchilam i  amaliy  m ash q lam i  m ustaqil  bajarishga  u n d ash  
talab etiladi.
Bu  m etodlarni  interfaol  yoki  interaktiv  m etodlar  deb  ham   a ta - 
shadi. 
Interfaol  metodlar deganda t a i i m  oluvchilam i faollashtiruvchi 
va mustaqil fïkrlashga undovchi,  t a i i m  jarayo nin ing  m arkazida t a i i m  
olishning  sa m a rad o rlig in i  o s h iru v c h i  m e to d la r   tu sh u n ilad i.  B u

---

m etodlar q o ‘llanilganda ta ’lim beruvchi ta ’lim  oluvchini faol ishtirok 
etishga chorlaydi. N atijada ta’lim oluvchi butun jarayon davomida ishtirok 
etadi. T a’lim oluvchi m arkazda b o ‘lgan yondashuvning 
foydalijihatlari 
quyidagilarda n am o y o n  b o ‘ladi:
—  ta ’lim   sam arasi  yuqoriroq  bo ‘lgan  o ‘q ish -o ‘rganish;
—  ta ’lim   oluvchining yuqori  darajada  rag‘batlantirilishi;
—  ilgari orttirilgan  bilim ning  ham  e ’tiborga olinishi;
—  o ‘qish  sh id d atin in g   ta ’lim   oluvchi  ehtiyojiga  m uvofiqlash- 
tirilishi;
— ta ’lim  oluvchining tashabbuskorligi va m as’uliyatining q o ‘llab- 
quw atlanishi;
—  am alda bajarish  orqali  o ‘rganilishi;
— ikki taraflam a fikr-m ulohazalarga sharoit yaratilishi.
In te rfa o l  m e to d n in g   psix o log ik   m o h iy a ti  sh u n d ak i,  o d d iy
m unozarada  bahslashuvchilar  k o ‘proq  ongli,  asosli  fikrlami  bayon 
etishga harakat qiladilar.  B unda esa bahslashuvchilarga miyaga qanday 
fikr quyilib kelsa,  u ni tanqidsiz va asoslamay erkin,  „tilga nima kelsa“ , 
lekin  navbatm a-navbat  aytish  imkoniyati  beriladi.  Bu  narsa ko‘p ro q  
m uam m o  a n c h a   n o ta n is h ,  savol  m urakkab  yoki  noaniq  b o ‘lgan 
sharoitlarda  q o ‘l  keladi.  Y a ’ni,  bunda  „erkin assosiasiyalar“ga im kon 
beriladi  va  oxir  o qibat  g u ruhning  o‘zi  m a ’lum   rasional  ,,mag‘zn i“ 
ajratib  oladi.