‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi b. M. U m a r o V

Bob  yuzasidan  savol  va  topshiriqlar
1. Sharq mutafakkirlarining o'qituvchi haqidagi fikrlari,
2.  Hozirgi  zam on  o ‘qituvchisiga  qo‘yiladigan  talablar  nimalardan 
iborat?
3. Pedagogik professiogramma deganda nimani tushunasiz?
4.  0 ‘qituvchining shaxsiy xisiallari qanday b o ‘lishi to‘g‘risida 
siz- 
ning  shaxsiy  fikringiz.
5. Pedagogik takt deganda nimani tushunasiz?
6.  Kasbiy xislatlar to ‘g‘risida gapirib bering?
7 .0 ‘qituvchi qanday qobiliyatlarga ega bo‘!mog‘i lozim?
8. Pedagogik mahorat psixologiyasi haqida gapiring?
9. 0 ‘qituvchining perseptiv qobiliyati nima?
10. 0 ‘qituvchining o ‘z malakasini oshirishining psixologik masalalari 
deganda nimani tushunasiz?
11. Sizni fanlardan o'qitayotgan ustozlaringizning shaxsiy, pedagogik 
xislat va qobiliyatlarini ushbu mavzuda o ‘rgangan ma’lumotlaringiz 
bilan taqqoslang va zamriy xulosalar chiqaring. (Zarur sharoitlarda 
psixologiya yoki pedagogika fani o‘qituvchisi bilan maslahatlashing.)
12. Abu N asr Forobiyning  „Baxt-saodatga erishuv“  asarini  mutoala 
qiling va allomaning quyidagi qarashlarini yozma bayon eting:
a) insoniy kamolotga erishuvda aqliy bilishning ahamiyati.
b)  irodaviy  fazilatlami  shakllantirish  va  odatga  aylantirishda  inson 
qudrati, ta ’lim va tarbiyaning kuchi haqida.
c) yoshlaming kasb-hunar va ish-tajribani  egallashi to‘g‘risida.

---

IV  BOB
P E D A G O G IK   B A H O L A S H   P S IX O L O G IY A S I 
Bobning  qisqacha  mazmuni
Pedagogik baho va uningpsixologik jihatlari.
 
0 ‘quvchilarga ta’lim 
va tarbiya berishda rag‘batlantirishning  psixologik  asoslari.
Pedagogik faoliyatda  rag ‘batlantirish  va  jazolash  elementlari. 
0 ‘quvchining o ‘ziga xos xususiyatlari va pedagogik baholash, pedagogik 
bahoning  eflektivligi,  pedagogik  baholashning  ijtim oiy  xarakteri.
4.1.  0 ‘quvchilarga  ta ’Iim  va  tarbiya  berishda 
rag ‘batlantirishning  psixologik  asoslari
Bolalam i  tarbiyalash  va  ularga  ta ’lim  berishdagi  muvaffaqiyatlar 
motivasiyaga  asoslanadi,  y a ’ni  bilim larni  o ‘zlashtirishda,  bilim   va 
ko‘nikm alarning  shakllanishida  h am d a  shaxsning  ayrim   sifatlarini 
rivojlantirishdagi ahamiyatli b o ‘lgan va harakatga keltiruvchi stimullarga 
bog‘liq bo‘ladi.  Bolalarda qobiliyatlar mavjudligining o ‘zi muvaffaqiyat 
garovi b o ‘lolmaydi, chunki z a ru r motivasiyaning b o ‘lmasligi oqibatida 
shaxsiy tashabbussiz na o ‘quv faoliyatiga,  na m uloqot jarayoniga kirisha 
oladi.  N atijada psixologik  rivojlanishni o ‘zida aks ettiradigan  ijtimoiy 
faollikning  turlarid a  kam   ish tiro k   e ta   boshlaydi.  M otivasiyaning 
kamchilligi  holatida  mavjud  layoqatlar  ham   qobiliyatga  aylanmaydi, 
intellektual va shaxsiy taraqqiyot esa sekinlashib boradi.
Bolalarga ta ’lim  va  tarbiya  berishda  aham iyatli  rezervlar  mavjud 
b o ‘lsada,  amaliyotda  ular  m otivasiyaning  etishm asligi  tufayli  to ‘la- 
ligicha  q o ‘llanilm aydi.  U sh b u   h o latn in g   sabablari  b ir  nechtadir. 
Birinchidan
,  turli  yoshdagi  b o lalam ing   turli  individual  xususiyatlari 
bilan ta ’lim,  m uloqotga kirishishlariga turtki b o ‘luvchi barcha motivlar 
oxirigacha o ‘rganilgan emas. 
Ikkinchidan
, katta boMishgach pedagogik 
faoliyat  bilan  shug‘ullangandan  so‘nggina  kishi  ilk  bo r  bolalam ing 
ta’lim  olish  motivlari  borasida  fikrlashga  harakat  qiladi  va  kishining 
o ‘quv  m askanigacha  yoshdan  o ‘tg and an   keyingina  bolalam ing  xulq- 
atvoridagi haqiqiy motivlari haqida bashorat qila olish m um kin. Ammo, 
kishining oldindan ko‘ra olishi  qanch alik to ‘g ‘ri ekanligi va voqelikka 
mos kelishdek bashorat qilishga kafolat yo‘qdir.  Balki,  kishi bolalarda 
haqiqatdan  ham   b o ‘lm agan  n arsalam i  mavjud  qilib  k o ‘rsatishga  va

---

ulam in g  t a ’lim , tarbiyasini haqiqiy  motivlashtiruvchi aham iyatli b o i -  
gan  narsa  h aq id a  bilmasligi  h a m   m umkin.