‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi b. M. U m a r o V

eng  muhim  xislatlari  quyidagilardan  iborat:
— 
o ‘qituvchining  o ‘z  Vataniga  sodiqligi,  bolalam i  sevish,  ulam i 
insonparvarlik ru hid a tarbiyalash istagi, o‘z yurti, ona tili, o ‘z xalqining 
tarixi va uning m ad an iy atin i sevishi, davlatining mustaqilligi g‘oyasida 
yashashidan  iboratdir;

---

—  ijtimoiy javobgarlikni yuksak darajada his etishi;
—  olijanobligi,  aqli,  farosati,  m a ’naviy  pokligi,  m a'naviyat  va 
m a ’rifat bo 'yicha yuksak m aqsadlam i bolalarga singdirib borishi;
—  o ‘zini q o ‘lga ola bilishi,  sabr-toqatli,  bardam ,  m atonatliligidir.
Jam iyatning  o ‘qituvchi  oldiga  q o ‘yadigan 
asosiy  talablari  quyi-
dagilardir:
— shaxsni  m a’naviy va m a ’rifiy tom ondan tarbiyalashning,  milliy 
uyg‘onish mafkurasining ham da umuminsoniy boyliklam ing mohiyatini 
bilishi,  bolalam i  mustaqillik  g ‘oyalariga  sodiqlik  ru h id a   tarbiyalashi, 
o ‘z Vatani,  tabiatga va oilasiga b o ‘lgan  m uhabbati;
—  keng bilimga  ega boMishi,  turli  bilim lardan  xabardor b o ‘lishi;
—  yosh  va  pedagogik  psixologiya,  ijtimoiy  psixologiya  va  pe- 
dagogika,  yosh  fiziologiyasi  ham da  o ‘quv  m ask an i  gigiyenasidan 
chu qu r bilimlarga ega bo‘lishi;
— o ‘zi dars beradigan fan b o ‘yicha m ustahkam  bilim ga ega b o ‘lib, 
o ‘z  kasbi,  sohasi  bo'yicha  ja h o n   fanida  erishilgan  yangi  yutuq  va 
kam chiliklardan  xabardor  boMishi;
— ta ’lim va tarbiya m etodikasini egallashi;
—  o ‘z ishiga ijodiy yondashishi;
—  bolalam i  bilishi,  ulam ing ichki  dunyosini  tu sh u n a  olishi;
— pedagogik texnika (m an tiq ,  nutq, ta ’lim ning  ifodali  vositalari) 
va pedagogik taktga ega bo‘lishi;
—  o ‘z  bilim i  va  pedagogik  m ahoratini  doim iy  ravishda  oshirib 
borishi.
H a r bir o ‘qituvchi  aynan  shu talablarga  to ‘la ja v o b  bera  oladigan 
boMishiga intilishi shart.
0 ‘qituvchi jam iyat tom onidan q o ‘yilgan talablar bilan b ir qatorda 
o ‘z faoliyatida tevarak-atrofidagi kishilar, o ‘quv m askani  m a’muriyati, 
ham kasblari,  o ‘quvchilar  va  ulam ing  ota-on alari  u n d a n   nim alarni 
kutishini  ham   esdan chiqarmasligi  lozim.
0 ‘qituvchining  o ‘z  ishidan  nim anidir kutayotganligining  o ‘ziyoq 
m uhim  ahamiyatga egadir. A ynan shu tariqa kutishlar, garchand jamiyat 
to m o n id a n   o ‘qituvchiga  q o ‘yiladigan  talablarga  b o g ‘liq  boMsada, 
bundan tashqari yana o ‘ziga xos xususiyatlarga ega boMishni talab qiladi. 
Lekin bu talablar ham m a vaqt ham  bir-biriga m os kelm asligi mumkin. 
Psixologlar  tom onidan  olib  borilgan  tadqiqotlam ing  k o ‘rsatishicha, 
xalq  ta ’lim i  boMimlari  va  o ‘quv  maskani  direktorlari  o ‘qituvchining 
ayrim   hislatlari  naqadar m uhim ligini  h ar xil  baholaydilar.  Jum ladan, 
xalq ta ’limi b o ‘limlarining m udirlari o ‘qituvchidan, birin chi navbatda,

---

o ‘z  fanini  yaxshi  bilishini  va  dars  berish  m etodikasini  m ukam m al 
o ‘zlashtirishini  talab qilsalar,  o ‘quv  m askani direktorlari  o ‘qituvchiga 
q o ‘yiladigan bunday talablarni  u chinchi o ‘ringa qo‘yadilar.  Shu bilan 
birga xalq ta ’lim i bo‘limlarining m udirlari o ‘qituvchilaming o ‘quvchilar 
va  o ta -o n a la r,  o ‘quv  m askanlar  jam oasi  bilan  qanday  m uioqotda 
b o'lishini bilishini naqadar aham iyatga ega ekanligiga unchalik e ’tibor 
berm aydilar. 0 ‘quv maskani rahbarlari esa bunday xislatlami o ‘qituvchi 
shaxsiga q o ‘yiladigan talablar ichida birinchi o ‘ringa qo ‘yadilar.
O ta -o n a la r  o ‘qituvchidan  uning  ish  staji  va  yoshi  qanday  b o ‘- 
lishidan  q a t’iy  nazar,  farzandlarini  tarbiyalash  va o ‘qitish  m ahoratini 
kutadilar.  0 ‘quvchilar  esa  o ‘qituvchilam i  uch  xil  xislatlari  b o ‘yicha 
xarakterlab  beradilar.  Jum ladan,