‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi b. M. U m a r o V



Download 5,98 Mb.
Pdf ko'rish
bet19/102
Sana14.09.2021
Hajmi5,98 Mb.
#174227
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   102
Bog'liq
psix

zalliklarga ega b o ‘ladi:
1)  U   o ‘quvchilarni  m antiqiy,  ilmiy,  dialektik,  ijodiy  fîkrlashga 
o ‘rgatadi.
2)  U  o ‘quv materialini ancha ishonarli qiladi, bu bilan bilimlaming 
e ’tiqodga aylanishiga  ko‘maklashadi.
3)  U   o d atd a,  ancha  ta ’sirchan  b o lib ,  chuqur  intellektual  his- 
tuyg‘ular,  shu  ju m ladan,  shodiyona  qoniqish  tuyg‘usini,  o ‘z  imko- 
niyatlari va kuchiga ishonish tuyg‘usini vujudga keltiradi, shuning uchun 
u o ‘quvchilarni qiziqtiradi, o ‘quvchilarda ilmiy bilishga jiddiy qiziqishni 
tarkib  top tiradi.
4)  H aqiqatning,  qonuniyatning  mustaqil  „kashf etilishi“  oson- 
likcha unutilm asligi aniqlab chiqilgan, mustaqil hosil qilingan bilimlar 
u n utilg an  taq d ird a  ham ,  ulam i  tezro q qayta tiklash  m um kin.
T a ’lim ni  individuallashtirish  h a r  bir  o ‘quvchi  individual  (alo- 
hida), boshqalarga bog‘liq bo'lm agan holda ta’lim oladi degan m a’noni 
bildirm aydi  (garchi  prinsip jih atid an  shunday ta ’lim b o ‘lishi  m um kin 
b o ‘lsa  h a m ).  X ususan,  program m alashtirilgan  ta i im   (epizod  sifatida 
em as,  b a lk i  t a ’lim   sistem asi  sifatida)  o ‘z  tabiatiga  k o ‘ra  indivi- 
duallashtirilgan ta ’limdir. T a ’lim ni individuallashtirish — o'quvchining 
individual-psixologik  xususiyatlariga tayanadi,  ana shu  xususiyatlami 
hisobga oigan holda quriladi.
T a ’lim n i  individuallashtirish  prinsipi  o ‘qitishda  o ‘quvchilam ing 
real  tiplariga  tayanish  zarurligiga  asoslanadi.  Bu  prinsipni,  biz  ko‘rib 
o ‘tg a n im iz d e k ,  program m alash tirilg an   ta ’lim  ju d a  yaxshi  am alga 
oshiradi.  Lekin odamdagi ta ’lim sharoitida ham bu prinsip tadbiq etilishi 
m u m k in  va lozim .  0 ‘quvchilam ing individual-psixologik xususiyatlari 
ta ’lim ning ayrim  metodlari va usullarini tanlash ham da q o ‘llash vaqtida, 
sinf va nazorat ishlaming variantlarini (ulaming qiyinlik darajasiga qarab) 
aniqlashda hisobga olinadi.
T a ’lim n in g   bilishga  oid  qiziqishlarini  rivojlantirishga  qaratilgan 
m o tivasio n -q iziq arli tom onlariga k o ‘proq e ’tibor berilishi  lozim.  Ana 
sh u   o ‘q u v c h ila r bilan  olib  boriladigan  ishning xarakterli  xususiyati  — 
u la r  psixikasining  ojiz  tom onlariga  passivlik  bilan  m oslanish  emas,


balki bu  o ‘quvchilar maksimal  darajada  voyaga etishi  uchun  u larn in g  
aqliy  rivojlanishiga  aktiv  ta’sir  ko‘rsatish  prinsipi  b o ‘lmog‘i  k erak . 
Tarbiyachi  va  o ‘qituvchi  ayrim  bolalarda  o 'z in in g   o ‘rtacha  ekanligi, 
qobiliyatsizligi  va  hatto  m ukam m al  em asligi  haqida  paydo  b o ‘lgan 
tasaw urga aktivlik bilan qarshilik ko‘rsatishlari  lozim.  T a ’lim b u n d a y  
o ‘quvchilarning  individual  xususiyatlariga  m uvofiqlashm aydi,  b alk i 
o'quvchining o lzi tobora tezlashib va m urakkablashib borayotgan t a ’lim  
prosessiga ko‘proq  moslashadi.
Pedagog  va  psixologlarning  asosiy  vazifasi  —  barcha  b olalarning 
qobiliyati  m aksim al darajada va h ar to m o n la m a  rivojlanishini ta ’m in - 
laydigan  shart-sharoitlam i  aniqlashdan  iborat.  Shu bilan bir q a to rd a , 
m uayyan  so h alard a  ch u q u r  q iziq ish in i,  m oyilligi  va  q o b iliy a tin i 
nam oyon  qilayotgan  o ‘quvchi!ami  h a m   aniqlash  va  ularga  b u n d a n  
keyingi rivojlanishi uchun barcha sh art-sharoitlam i yaratib berish zarur. 
Bu  vazifani  differensiyalashgan  (keng  m a ’no d a  olganda)  ta ’lim n in g  
turli shakllari bajarishi mumkin.  Bu erda m axsus maktablar va sinflam ing 
har  xil  tiplari  (m atem atik,  fizik,  xim ik,  biologik  va  hokazo  tip la ri), 
fakultativ kurslar,  maktab ilmiy jam iy atlari,  bilim  beradigan to ‘g a ra k - 
lar va  hokazolar  ko‘zda tutiladi.
Differensiyalashgan  ta ’lim ning  b a rc h a   sanab  o ‘tilgan  fo rm alari 
asosida quyidagi fikr, ya’ni ham m a o ‘q uv chilar ham m a fanlar b o ‘y ic h a  
bilim lam ing  m uayyan  m inim um ini  t o ‘1a-to‘kis  o ‘zlashtirishlari  (bu 
m inim um   davlat  o ‘quv  program m alarida  belgilab  berilgan),  b u n d a n  
tashqari  esa,  ayrim  fanlami  asosliroq v a  c h u q u rro q  o'rganishlari  y oki 
o ‘quv rejasiga kirmaydigan  fanlam i  o ‘rganishlari  m um kin,  degan  fikr 
yotadi.
Tarbiya  psixologiyasi  m aqsadga  m u v ofiq  ravishda  tashkil  etilg an 
pedagogik  jarayo n   sharoitida  inson  shaxsi  shakllanishining  q o n u -  
niyatlarini o ‘rganadi. Taibiya har qanday jam iyatning m uhim  vazifasidir.
Tarbiya  —  bu  shaxsning  ijtim oiy,  m a ’naviy  va  ishlab  ch iq arish  
faoliyatiga tayyorlash maqsadida uning m a ’naviy, jism oniy kam olotiga 
m untazam   ravishda  ta ’sir  ko‘rsatish jaray o n id ir.

Download 5,98 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   102




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish