5-mashg`ulot

Hindiston feodal davlati va huquqi

Yuridik adabiyotlarda ko`rsatilganidek, hind feodal davlati va huquqi tarixi uch davrga: a) hind feodal davlatining tashkil topishi (IV-X asrlar); b) Dehli sultonligi va Boburiylar imperiyasi davrida gullab yashnashi (X-XVI asrlar); d) hind feodal davlatining inqirozi va Angliya hukmronligining o`rnatilishiga bo`linadi.

Quldorchilik munosabatlarining yemirilishi va yangi ijtimoiy munosabatlarning paydo bo`lish arafasi IV-V asrlar Guptlar imperiyasining yemirilishi davridir. Garchi feodal Hindistonning davlarga bo`linishi masalasida yagona fikr bo`lmasa-da, N.N Straxov tomonidan davrlarga bo`linishi diqqatga sazovordir: a) ilk feodalizm (VI-X asrlar); b) rivojlangan feodalizm (X-XI asrlar); d) kechki feodalizm (XVI asrlardan keyingi davr).

Hindistonning feodalizm tuzumiga o`tishi quldorlik tuzumining qoldiqlari - varnalar sistemasi, qishloq jamoasining turg`unligi kabilar saqlanib qolishi bilan hamda feodalizmning juda sekin rivojlanishi bilan xarakterlanadi. Feodalizmga o`tish Hindistonning turli rayonlarida turlicha davrda bordi. Feodal mulkchiligi davlat mulkchiligi shaklida ham qaror topdi.

Feodalizm davriga o`tishi bilan Hindistonning ijtimoiy tuzumidagi varnalar o`z sotsial sostavini o`zgartirib, feodal tabaqalar (kastalar)ga aylandi. Braxmanlar o`zlarining ilgarigi ijtimoiy-siyosiy ahamiyatini yo`qotgan bo`lsalar-da, lekin sud vakolati ularga taalluqli bo`lib qoldi. Hindistonni musulmonlar bosib olgach, ular huzurida maslahatchilar bo`lib qoldilar.

Kishtariylar kastasiga faqat dunyoviy feodallar kirib, ularning vakillaridan mamlakatni boshqaruvchi apparat, knyazlarning aksariy qismlari, soliq yig`uvchilar tashkil qilingan.