Зарифбой ибодуллаев асаб ва руҳият илмий-оммабоп рисола

Беморга бериладиган тавсиялар. Бемор дои мо умумий амалиёт 
шифокори назоратида туриши керак. Унинг вазифаси беморни соғлом 
турмуш тарзига ўргатиш ва беморни хуружлараро даврда даволашдан 
иборат. Ҳар бир бемор мигрен хуру жини қўзғовчи ва камайтирувчи 
омил лардан воқиф бўлиши лозим.
Мигрен хуружини қўзғовчи омилларни эсда тутинг:
• стресс;
• уйқусизлик, оч қолиш ёки тўйиб овқат ейиш;
• ортиқча жисмоний зўриқишлар;
• иқлим бузилишлари;
• кучли шовқин ва ёруғлиқ;
• спиртли ичимликлар истеъмол қилиш ва сигарет чекиш;
• шоколад, қаҳва, ёнғоқ, шўр ва аччиқ нарса лар ни истеъмол қилиш;
• аёлларда ҳайз кўриш даври, контрацеп тив ларни бетартиб 
истеъмол қилиш;
• иссиқ ва кислород кам жойларда узоқ қолиб кетиш;
• атир-упа ва шу каби кучли ҳидга эга кимёвий воситалар;
• овқатга қўшиладиган турли консервантлар (нитратлар, натрий 
глутамат, аспартам).

---

ЗАРИФБОЙ ИБОДУЛЛАЕВ
78
Мигрен хуружини камайтирувчи омиллар:
• ўз вақтида ва етарли миқдорда ухлаш;
• тинч ва сокин жойларда ишлаш ва дам олиш;
• қоронғи ва ҳидсиз жойларда бўлиш;
• яшаш жойини ўзгартириб туриш (баъзан фойда беради);
• оғриқ пайтида бошга совуқ ёки иссиқ нарса қўйиш;
• иш ва дам олишни тўғри ташкил этиш;
• оғриқ қолдирувчи дориларни зудлик билан қабул қилиш (дорини 
танлаб ўтирмасдан қўл остида бор бўлган ҳар қандай аналгетик қабул 
қили нади).
Эсда тутинг. Мигрен инсон ҳаётига хавф солмайди. Аммо ёшлик дав-
рида бошланган бу касаллик узоқ йиллар давом этади. Даволашни тўғри 
ташкил этиш ва соғлом турмуш тарзига риоя қилиш ўта муҳим. Бундай 
беморда мигрен хуружлари енгил кечади, уларнинг сони ва кучи камаяди. 
«Миг рен 40 ёшдан кейин тўхтайди», деган гап ҳам ўринлидир. Чунки ёш 
ўтган сайин мигрен хуружлари сони камая боради ва бутунлай йўқолади.