|
TA’LIM SAMARADORLIGINI OSHIRISHDA INTERFAOL METODLARDAN FOYDALANISH
Adizova Gulchiroy A’zamovna, Xolova Nigina Sur’atovna
Navoiy shahridagi 6- maktabning Ona tili va adabiyot fani o’qituvchilari.
Xozirgi davrda mamlakatimizda ta’lim-tarbiyaning axborot kommunikatsiya tizimi, internet tarmoklari va zamonaviy pedtexnologiyalar bilan bog‘lik yangi imkoniyatlar yaratib berilmokda. Ta’limni an’naviy usullari urnida intefaol usullarni qo‘llash orkali uni samaradorligiga erishish dolzarb bulib turibdi.
Innovatsion texnologiyalar, pedagogik va axborot texnologiyalarini o‘quv jarayonida qo‘llashga bo‘lgan qiziqish, kundan-kunga rivojlanib bormokda. Bunday bo‘lishini sabablaridan biri, shu vaktgacha an’anaviy ta’limda o‘quvchilarni fakat tayyor bilimlarini egallashga o‘rgatilgan bo‘lsa, zamonaviy pedagogik texnologiyalar dars jarayoniga tadbiq etishda esa, ularni egallayotgan bilimlarini o‘zlari kidirib topishlariga, mustaqil o‘rganib, tahlil kilishlariga, xatto xulosalarni xam o‘zlari keltirib chikarishlariga o‘rgatadi. Pedagogik texnologiya va pedagogik maxoratga oid bilim, tajriba va interfaol usullar o‘quvchilarni bilimli, ko‘nikma va malakaga ega bulishlarini ta’minlaydi.
Innovatsion texnologiyalar, pedagogik va axborot texnologiyalarini o‘quv jarayonida qo‘llashga bo‘lgan kizikish, kundan-kunga rivojlanib bormokda. Bunday bulishini sabablaridan biri, shu vaktgacha an’anaviy ta’limda o‘quvchilarni fakat tayyor bilimlarini egallashga urgatilgan bulsa, zamonaviy pedagogik texnologiyalar dars jarayoniga tadbik etishda esa, ularni egallayotgan bilimlarini uzlari kidirib topishlariga,
187
mustakil o‘rganib, taxlil kilishlariga, xatto xulosalarni xam uzlari keltirib chikarishlariga urgatadi. Pedagogik texnologiya va pedagogig maxoratga oid bilim, tajriba va interfaol usullar o‘quvchilarni bilimli, kunikma va malakaga ega bulishlarini ta’minlaydi.
Interfaol metodlar bu-jamoa bulib fikrlash deb yuritiladi, ya’ni pedagogik ta’sir etish usullari uziga xosligi shundaki, ular fakat pedagog va boshlayetich sinf o‘quvchilarning kichik guruxlarga bulib, birgalikda faoliyat kursatishi orkali amalga oshiriladi. Bunday pedagogik xamkorlik jarayoni uziga xos xususiyatlarga ega bulib, ularga kuyidagilar kiradi:
o‘quvchining dars davomida befark bulmaslikka, mustakil fikrlash, ijod etish va izlanishga majbur
etishi;
o‘quvchilarni o‘quv jarayonida fanga va bilim olishga bulgan kizikishlarini doimiy ravishda bulishini ta’minlashi;
o‘quvchining bilimga bulgan kizikishini mustakil ravishda bajarishi va xar bir masalaga ijodiy yondoshgan xolda kuchaytirishi;
Pedagog va o‘quvchilarning xamisha xamkorlikdagi faoliyatini tashkil kilinishi nazarga tutiladi.. Jamiyat tarakkiyoti xech kachon tuxtab kolmaydi, uning Fildiragi doimo oldinga karab aylanaveradi,
bu albatta tabiiy, tarixiy jarayondir. Shuning uchun xam biz o‘qituvchilar bu borada ilFor pedagogik taxnologiyalarni dars jarayoniga keng tadbik etishimiz darkor. Dars jarayonida o‘quvchilarga ta’lim-tarbiyani birgalikda olib borish maksadga muvofikdir.
O‘qituvchi o‘quvchilarni ma’naviy, badiiy va axlokiy madaniyatlarini shakllantirishi, ularda milliy g‘urur va vatanparvarlik tarbiyasini amalga oshirishini ta’minlashi zarur.
Biz bilamizki «Pedagogika» ta’lim - tarbiya xakidagi fan sifatida tarbiyaning moxiyatini tushunishini va uning konuniyatlarini ochib berishi xamda shu orkali inson manfaatlari tarbiya jarayoniga ta’sir etishini nazarda tutadi. Bu albatta kupgina muammolarni xal etishda yakindan yordam beradi. Ilg‘or pedagog murabbiylar tajribasi bilan bir katorda oddiy o‘qituvchilarning faoliyatlari xam o‘rganib boriladi. Chunki tajribalarni o‘rganish jarayonidagi muammo: yutuk va kamchiliklar aniklanadi. Bunda kuzatish, intervyu olish, anketalashtirish, o‘quvchilarning yozma va og‘zaki xamda amaliy va ijodiy ishlari, pedagogik xujjatlarni o‘rganish metodlaridan unumli foydalaniladi.
O‘qituvchi-o‘quvchi darsning maksaddan natijaga erishishida kanday texnologiyani tanlashlari ular ixtiyorida, chunki xar ikkala tomonning asosiy maksadi anik natijaga erishishga karatilgan, bunda o‘quvchilarning bilim saviyasi, gurux xarakteri, sharoitga karab ishlatiladigan texnologiya tanlanadi, masalan: natijaga erishish uchun balkim film, tarkatma material, chizma va plakatlar, turli adabiyotlar, axborot texnologiyasi kerak bular, bular o‘qituvchi va o‘quvchiga bog‘lik.
O‘qituvchi o‘qitish jarayoni oldindan loyixalashtirish zarur, bu jarayonida pedagog o‘kuv predmetining uziga xos tomonini, joy va sharoitini, eng asosiysi, o‘quvchining imkoniyati va extiyojini xamda xamkorlikdagi faoliyatini tashkil eta olishini xisobga olishi kerak, shundagina, kerakli kafolatlangan natijaga erishish mumkin. Kiska kilib aytganda, o‘quvchini ta’limning markazita olib chikish kerak.
Xulosa o‘rnida ta’kidlash joizki, bunday natijaga erishish amaliyotda o‘quv jarayonida innovatsion va axborot texnologiyalarni qo‘llashni takazo etadi. Ular juda xilma - xildir. Bular yangi interfaol usullar va ta’lim metodlari xamda xozirda dars jarayonida qo‘llaniladigan yangi pedagogik texnologiyalar shular jumlasidandir. Shu bilan birgalikda aytish lozim-ki, yukorida keltirilgan zamonaviy metodlar, yoki o‘qitishning samarasini oshirishga yordam beruvchi texnologik treninglardan keng foydalanilsa, o‘quvchilarda mantikiy, akliy, ijodiy, tankidiy va mustaqil fikrlash shakllanadi. Ayniksa, o‘quvchilarni kobiliyatlarini rivojlantirishga, rakobatbardor, yetuk mutaxassis bo‘lishlariga xamda mutaxassisga kerakli bulgan kasbiy fazilatlarni tarbiyalashga yordam beradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
