Z. S. Ubaydullayeva, sh. R. Xalimova muhandislik geologiyasi va gruntlar

Ko’l  -  muz  yotqiziqlari: 
Muz  bilan  qoplangan  ko’llarning  tagida,  ya’ni 
muzli  ko’llarda  ko’l-muz  yotqiziqlari  hosil  bo’ladi.  Muz  -  ko’l  yotqiziqlariga 
lentasimon  glinani  misol  qilib  olish  mumkin.  Lentasimon  glina  qumli 
qavatchalarning  changli-gil  yotqiziqlari  bilan  almashinib  (qavat-qavat)  hosil 
bo’lgan yotqiziqlardir. 
 
53-rasm. Ko’l - muz yotqiziqlarining ko’rinishi 
 
Lentasimon  glinalar  tabiiy  holda  juda  katta  mustahkamlikka  yega  bo’lib, 
agar  ularning  tabiiy  yotishi  buzilsa  ular  oquvchan  plastik  va  gohida  oquvchan 
holatga  keladi,  natijada  ularning  mustahkamlik  va  siqilish  hususiyatlari  keskin 
o’zgaradi. Agar yosh lentasimon glinalar bo’lsa ularning zichligi kam, namligi juda 
yuqori  bo’ladi(35%).  Bunday  gruntlarda  siqilish  moduli  40  mm/m,  gohida  60-
80mm/m tashkil etadi.  
Yirk  bo’lakli  muz  yotqiziqlari(harsangtosh,  shag'al,  mayda  shag'al)  va 
qumlar avtomobil yo’llarini qurishda qurilish materiali sifatida keng qo’llaniladi. 

---

132