Yangiasr avlopi

21  Sakramento -  Kaliforniya shtatining poytaxti.

odat

---

348

Jek  London

shuning  uchun  men  hamisha  odamlardagi  eng 

yaxshi jihatlami o‘rgangim keladi.

-  Biroq, -  deb e’tiroz bildirgan edi Ruf, -  ham­

ma  uchun  bir  xilda  qiziqarli  bolgan  mavzular 

ham bor.

-  Yo'q,  bu masalada siz yanglishdingiz,  -  deb 

Martin ham e’tiroz bildirgan edi, -  deyarli har bir 

kishi, har bir guruh o'zidan yuqoriroq tabaqadagi 

odamlarga taqlid qiladi. Jamiyatda eng oliy taba- 

qadagilar  kimlar?  Ishyoqmaslar,  badavlat  ish- 

yoqmaslar.  Odatda ular biror ish bilan mashglil 

bolgan odamlar biladigan narsalar haqida hech 

qanday  tasawurga  ega  emaslar.  Ular  bunday 

narsalar  to‘g‘risida  suhbatlashishdan  zerikadi- 

lar,  ana  .huning  uchun  ham  ko‘pchilik  ichida 

har kimning kasb-kori haqida  suhbat  qurishini 

«adabsizlik»  deb jar  soladilar.  Ayni vaqtda,  ular 

odamlaming suhbat mavzuini ham tayinlab be- 

radilar. Yangi opera, yangi romanlar,  karta,  bil- 

yard o‘yinlari, kokteyl ichimliklari,  avtomobillar, 

yaxtalar,  ot  ko'rgazmalari,  ov,  baliq  tutish  va 

hokazolar  haqida,  ya’ni,  sezyapsizmi,  ishyoq- 

maslarga yaxshi  tanish  bolgan jamiki  narsalar 

haqida suhbat qurish mumkin emish... Aslini ol- 

ganda,  shuning  o‘zi ishyoqmaslaming kasb-ko- 

ridir. Hammadan qizigl shundaki, dono odamlar 

yoki  o'zlarini  dono  deb  hisoblashlarini  istagan- 

lar bunday paytda tentak va yalqovlaming rayi- 

ga itoat  etadilar.  Lekin menga qolsa,  odamning 

faqat eng yaxshi jihatlarini o'rganishni istardim. 

Buni  siz  har  kimning  kasb-kori  ustidagi  suh­

bat  deysizmi,  nazokatsizlik  deysizmi,  nima  deb 

atasangiz atayvering, menga baribir.

---

Martin Iden

349

Ammo Ruf Martinni tushunmasdi.  Rasm 

bolib  qolgan  narsalarni  qoralashini  uning  qay- 

sarligi va sarkashligidan deb bilardi.

Har holda, Martin o‘zining jiddiyligi bilan pro­

fessor Kolduellni  qiziqtirib  qo^di,  uni  o‘ziga  ta- 

nish mavzuda gap ochishga majbur etdi. Ruf ya- 

qin kelganda, Martin gapirayotgan edi:

-  Lekin  siz  Kaliforniya  dorilfununida  bunday 

safsatani  bayon  etishga  jur’at  eta  olmasangiz 

kerak?

Professor Kolduell yelkasini qisdi.

-  Har  bir  nomusli  soliq  tolovchi  kishi  biroz 

siyosatchi  bolishi  kerak.  Sakramento21  bizga 

mablag‘  ajratadi,  shunga  ko‘ra,  Sakramentoni, 

universitet  ma’muriyatini,  partiya  matbuotini, 

aniqroq qilib aytganda,  ikkala partiya matbuoti­

ni e’tiborga olishga to‘g‘ri keladi.

-   Bu  tushunarli,  lekin  sizning  holingiz  nima 

kechadi? -  dedi Martin. -  Siz o‘zingizni qirg‘oqqa 

otib yuborilgan baliqday his qilishingiz kerak!

-   Bizning  universitetimiz  hovuzida  menga 

o'xshaganlar  juda  kam  uchraydi.  Ba’zan  men 

chindan ham o‘zimni qirg‘oqqa uloqtirilgan baliq­

day his qilaman va Parijning biron yerida no'noq 

qalamkashlar  orasida  yoki  lotin  kvartalining 

serto'polon  ahli  orasida  o‘zimni  birmuncha  du- 

rustroq  va  erkinroq  his  qilgan  bolardim  deb 

oyiay boshlayman.  O'shanda men eng arzonba- 

ho  restoranlarda  ovqatlanib,  klaret  ichardim-u, 

koinot  haqida  benihoya  dadil  mulohazalar  yu- 

ritardim.  Ba’zida  o'zimga  o‘zim  radikal  tabiat 

odamdek  tuyulaman.  Biroq,  afsuski,  hali  men