|
YIGIRMANCHI BOB
Yozish istagi Martinni yana qamrab oldi. Uning
miyasida yangidan-yangi hikoya, she’r mavzulari
paydo bolardi. Kezi kelganda shu mavzulami
qalamga olish uchun ulami shosha-pisha dafta-
riga qayd qilib qoyardi. Lekin yozmasdi. Bu kun-
lar uning uchun ta’til edi, shuning uchun bu
kunlami muhabbatga baglshlamoqchi, hordiq
chiqarmoqchi boldi-yu, bu ahdini to la-to Ids ba-
jarishga muyassar boldi. Uning qalbi yana bu-
loqdek qaynay boshladi, endi Ruf har safar Mar
tin bilan uchrashganida uning soglom tani va
kuch-quwatining qudratli jozibasiga yana ilgari-
gidek maftun bolardi.
-
Ehtiyot bol, - dedi bir kun onasi qizini
ogohlantirib. - Sen, nazarimda, Martin Iden bi
lan haddan ziyod ko‘p uchrashyapsan.
Ammo Ruf bunga javoban jilmayib qo^di, xo-
los. Qiz o'ziga juda qattiq ishonardi, buning usti-
ga, Martin yana bir necha kundan keyin dengiz
safariga jo‘nab ketishi kerak. U qaytib kelganda
Ruf uzoqda, Sharqiy Amerikada boladi. Shun
ga qaramay, Martinning kuch va soglomligi qiz
uchun kuchli bir joziba edi.
Martin uning yaqinda Sharqqa ketishini bi-
lar va ishni paysalga solmaslik kerakligini tu-
shunardi. Ammo Rufdek qizning yuragiga qan
day yo l topish kerakligi haqida hech qanday
tasawurga ega emas edi. Uning eski tajribalari
vaziyatni faqat mushkullashtirardi, xolos. U
aylanishib o‘rganib qolgan qiz-juvonlar Rufga
aslo
o'xsham as
edilar. Ular turmushni bilishar,
Martin Iden
251
ishq-muhabbat, ko‘ngil ovlash, otynashish m-
maligiga yaxshi tushunishardi, Ruf esa bular-
ning birontasiga ham tushunmaydi. Qizning
tabiatidagi ajib ma’sumalik yigitni hayratga
keltirar, tilini lol qilar, beixtiyor, bu qizga mu-
nosib emasman, degan fikr xayoliga kelardi.
Ishni mushkullashtiruvchi yana bir narsa bor
edi. Uning o‘zi hali biron marta ham biron ayol-
ga oshiq bolmagandi. Ba’zida ayollar unga yo-
qar, ba’zilariga hatto ko'ngil ham berar, ammo
bularni aslo muhabbat deb bolmasdi. U bepar-
volik bilan bir hushtak chalsa boldi, ayollar
shu zahoti taslim bolishardi. By uning uchun
bir daqiqalik ermak, tasodif, erkaklar hayotida
ko‘p uchraydigan murakkab о ginning uzviy bir
qismi, shundayam ikkinchi darajali qismi edi.
Endi esa, umrida birinchi marta qo‘rqoqlik qilib,
uyalyapti, xijolat bolyapti. U sevgilisining ajib
ma’sumaligi qarshisida o'zini qanday tutishni,
nima deyishni bilmay lol edi.
Martin bu xilma-xil bevafo dunyoni kezib yur-
gan choglarida bir oqilona qoidaga amal qilishga,
ya’ni, notanish о “yin o“ynayotganda hech qachon
birinchi bolib boshlamaslikka odatlangan edi.
Bu qoida bir emas, bir necha ming marta o'zini
oqladi; buning ustiga, bu qoida kishining mush-
ohada qobiliyatini rivojlantirardi. Martin moljal
qilishni, o‘z kuchini chamalash, raqibining zaif
tomoni ochilguncha kutib turishga o'rganib oldi.
Shuningdek, mushtlashgan vaqtida ham, doimo
dushmanning zaif yerini topib olishga harakat
qilardi. Ana undan keyin tajribasi qol kelib,
yanglishmasdan zarba berardi.
252
Jek London
Endi u Rufga o‘z muhabbatini izhor etishni
istar, ham bunga jur’at etolmay, aynan shun
day payt poylardi. U qizni tahqirlab qotyishdan
qo'rqar, chunki o'ziga ishonmasdi. Lekin u o‘zi
bilmasdan turib to‘g‘ri yol tutgan edi. Muhab
bat dunyoda nutqdan oldin paydo bolgan va o‘zi
vujudga kelgan ilk zamonlardayoq turli vosita va
usullami o'zlashtirib olgankim, ulami hanuzga-
cha hech unutmay keladi. Martin aynan ana
shu qadimiy usullar bilan Rufning iltifotiga sazo-
vor bolmoqchi edi. Awaliga u tushunmasdan
harakat qilgan edi, haqiqat esa faqat keyincha-
lik oshkor boldi. Qolining qiz qoliga xiyolgina
tegib ketishi har qanday tumtaroq so'zdan ham
ta’sirli, yigitning kuch-quwatini bevosita his qi-
lish she’r misralari va qofiyalaridan ham, ming-
lab oshiqlar avlodining otashin ishqiy so'zlari-
dan ham qudratliroq edi. So‘z bilan muhabbat
izhor qilish birinchi galda Rufning ongiga ta’sir
etar, holbuki, qol tekkizib qo^ish, bir zumlik ya-
qinlashuv esa qizning vujudida pinhona yotgan
ayollik hislarini junbishga keltirardi. Qizning
ongi o‘zi singari yosh edi. Ammo ayollik hislari
bashariyat kabi eski, hatto undan ham qadimiy-
roq edi. Bu savqi tabiiy muhabbat dunyoga kel
gan o‘sha qadim zamonlarda tugllgan, ammo
keyingi asrlarda bunyodga kelgan jamiki nozik
urf-odatlar bu qadimiy hikmat kuchi qarshisida
ojiz edi. Rufning aqli un chiqarmas edi. Martin
ham uning aqliga emas, balki qizning muhab
bat dardida iztirob chekayotgan tomoniga so*zsiz
murojaat qilar, Ruf esa yigitning bu da’vatining
butun kuch-qudratini anglab yetganicha yoq
Do'stlaringiz bilan baham: | 
