Xitoy Xalq Respublikasi Reja

Xitoyning yirik shaharlari xaritasi.
Xitoyda tez sur’atlar bilan urbanizatsiya jarayoni ketmoqda. Agar XX asrning o‘rtalarigacha mamlakatda shahar aholisining soni 10%dan oshma­gan bo‘lsa, sanoatlashish, yangi shaharni bunyod qilish va qishloqlardan shaharlarga ishchi kuchining kelishi natijasida 70-yillarda shahar aholisi soni 20 % ni tashkil etdi. 90-yillarning o‘rtalariga kelib shaharliklar soni (shahar atrofi va posyolkalar bilan) aholisini yarmidan ortig‘ini tashkil etdi. Xitoyda eng urbanizatsiyalashgan rayonga sanoat rivojlangan Shimoli-Sharqiy Xitoy provinsiyalari kiradi, shu bilan birgalikda qishloq xo‘ja­ligiga ixtisoslashgan Janub va Janubi-g‘arb urbanizatsiya darajasining past­ligi bilan farq qiladi. Barcha shaharlarni 9/10 qismi mamlakatning sharqiy qismida joylashgan.
Millioner shaharlarda aholining 50%i to‘plangan, ularning soni 40 tadan ortiq. Ulardan gigantlari - Shanxay, Pekin, Tyanszin, Chunsin, Shen­yan, Uxan, Guanchjou, Xarbin, dastlabki 4 ta shahar markazga bo‘ysu­nuv­chi shaharlar maqomiga ega.
Yirik Xitoy shaharlari shaharlar uchun xos bo‘lgan muammolarga duch keladi: aholi zichligi, transport xizmatidagi qiyinchiliklar, atrof-muhitning ifloslanishi, shovqinning yuqori darajasi, bandlik muammosi va boshqalar. Shuning uchun yirik shaharlarni o‘sishi ma’muriy jihatdan boshqarib turiladi, bir vaqtni o‘zida o‘rta va kichik shaharlarni rivojlanishi siyosati olib boriladi.
Mamlakat hududi bo‘ylab aholi notekis taqsimlangan, uning katta qismi dengiz bo‘yi tekisliklarida, daryo vodiylarida to‘plangan. O‘rtacha zichlik 1 km²da - 126 kishi, lekin Tibet avtonom rayonida 1,5 kishidan, Buyuk Xitoy tekisligining janubida Szyansu va Xenan provinsiyalarida, shuningdek Sichuan botig‘idagi Sichuan provinsiyasida 1 km²da 400 - 650 kishigacha to‘qri keladi.
Aholining o‘rtacha zichligi juda past bo‘lgan cho‘l va baland tog‘li avtonom rayonlar va mamlakat g‘arbidagi provinsiyalar orasida aholi zich joylashgan voha dehqonchilik hududlari uchraydi.