Xalqaro xususiy huquq

Birinchidan, xuddi institutsional arbitraj singari, ad hock arbitrajiga ham ma’muriy institutni tashkil etish kerak. Garchi, bu qimmat bo‘lsa ham. Chunki arbitrajga murojaatning eng oliy maqsadi samarali natijaga erishishdir. Ko‘pincha ad hock arbitrajlarida aynan ma’muriy institut mavjud emasligi sabab, arbitrlar jarayonga haqiqatdan ham halaqt beradigan insonlarga nisbatan hech qanday ta’sir chorasini qo‘llay olishmaydi, bu esa samarasiz jarayonga qo‘yilgan ilk qadamdir;
Ikkinchidan, bilamizki, arbitraj kelishuvini tuzish – eng muhim va ahamiyatli jarayonlardan biri hisoblanadi. Biroq amaliyotda arbitraj kelishuvlari ko‘p holatlarda asosiy bo‘lgan tijorat shartnomlarini tuzuvchi huquqshunoslar tomonidan amalga oshiriladi. Natijada esa, “patalogik arbitraj kelishuvi” vujudga keladi. Bu kabi ko‘ngilsizliklarning oldini olish uchun qat’iyan xalqaro shartnomalarda arbitraj kelishuvini aynan bir turdagi huquqshunoslar zimmasiga yukalsh kerak;
Uchinchidan, mediatsiyani targ’ib etish va insonlarni unga ishontirish kerak. Mamlakatimizda mediatsiya sifatida “mahallalar rolini” oshirishni taklif etamiz. Chunki mahalla qanchalik vositachilikni qoyilmaqom darajada bajarsa, shunchalik sudlarga kelib tushadigan ish hajmi normallshadi, zero bu kabi usullarning eng oliy maqsadi ham shundan iboratdir;
To‘rtinchidan, mamlakatimizga xuddi Amerika arbitraj huquqiy tizimi singari, med-arb usulini ham joriy etish kerak, deb hisoblaymiz. MED-ARB – nizolarni hal etishning o‘ziga xos muqobil usuli bo‘lib, u mediatsiya va arbitraj qorishmasidan tashkil topgan. Agar taraf nizosini mediatsiyada hal eta olmasa, bevosita hakamlikka murojaat eta oladi. Ya’ni nizosi med-arb usulida hal etilishini istagan taraflar aynan vaqti tig’iz taraflar uchun ayni muddaodir. Sababi, ular mediatsiyadan so‘ng yana boshqa usullarga emas, balki bevosita arbitrajga murojaat etadi;
Beshinchidan, biz mamlakatimizda huquqiy tizimini yanada mustahkamlash uchun, aholining huquqiy bilimini oshirish uchun, xuddi Rossiya Federatsiyasi kabi telekanallarimizda huquqshunoslarimizning xalq uchun kerakli ko‘rsatuvlarni yo‘lga qo‘yishini taklif etamiz. Chunki xalqning onggi o‘z huquq va erkinliklarini anglay olmas ekan, ularni xalqaro huquq umuman qiziqtirmaydi;
Oltinchidan, biz nizolarni muqobil hal etish usullarini har qanaqasiga bo‘lsa ham qo‘llab-quvvatlashni, qolaversa, uni mustahkamlashni taklif etamiz. Chunki ba’zida taraflar nizo bilan bo‘lib, insoniylik oqibatlarini unutib qo‘yishadi. Shuning uchun ham taraflar iloji boricha o‘z nizolarini ADRda hal etishlari kerak. Chunki nizo sudgacha yetib borsa, taraflar o‘rtasidagi qadrdonlikka bir umr putur yetadi.