Veterinariya m I k r o b I o L o g I y asi

 
Trixofitiya
-surunkali yuqumli kasallik bo‘lib, teri va junning keskin 
chegaralangan, yuzasi kepaksimon qozg‘oqlangan kulrang qatlam bilan qoplangan 
tamg‘a shaklida zararlanishi yoki teri va follikulalarining yalliglanishi bilan 
xarakterlanadi. 
Ular organizmga kontakt-bir biriga tegish yo‘li bilan kiradi. 1845 yilda 
qo‘zg‘atuvchilardan birini Shved olimi M. Malmsten ochdi va 
Trichophyton 
deb atadi. 
Hozirgi vaqtda trixofitonlarning qator turlari ma‘lum. Buzoq va qo‘zilarda 
Tr.faviforme
(sin. 
Tr.verrucosum
), otlarda 
Tr.equinum
, kemiruvchilarda 
Tr. gupseum
, parrandalarda
Tr.gallinae
va hokazo. 
Zamburuglarning morfologiyasi. 
Trixofitonlar 10% li ishqor bilan ishlov 
berilgan patmaterialdan tayyorlangan preparatlarda, zararlangan sochda topiladi. 
To‘g‘ri, bo‘g‘inli miseliy giflari soch uzunligi bo‘yicha bir qator bo‘lib joylashadi. 
Sporalari bir hujayrali yumaloq yoki oval bo‘lib, sochda yoki uning ichida zanjir 
shaklida joylashadi va sporalardan qoplama hosil qiladi. Spora va miseliylar sochda uch 
xil joylashib zararlaydi: endotriks-sporalar sochning ichida uning uzunligi bo‘yicha 
zanjir shaklida joylashadi; ektotriks-sporalar soch ustida ya‘ni uning atrofida qoplama 
shaklida joylashadi; neoendotriks –sporalar soch tolasi ichida zanjir shaklida hamda 
ustida qoplama ko‘rinishida joylashadi. Sporalar faqat soch uzunligi bo‘yicha to‘g‘ri 
qatorlar bilan joylashadi.
Kultural xususiyatlari.
Trixofiton avlodi zamburug‘lari oziqa muhitlarda sekin 
o‘sadi. Uni o‘stirish uchun saburo agariga ekiladi. Qo‘zg‘atuvchi-aerob, 26-28
0
C da 
o‘stirilganda 10-20 sutkada silliq, terisimon, qatlam-qatlam ba‘zida unsimon qatlamli 
koloniyalar hosil bo‘ladi. Koloniyalardan oziqa muhitga kuchli, chuqur shoxlanish 
paydo bo‘ladi. Qo‘zg‘atuvchining to‘rt xil mikrokonidiysi bor: endo-, yoki artrosporalar 
(3-7 mkm); xlamidosporalar (7-10mkm),shuningdek makrokonidiylari (uzunligi 15-
20mkm,eni 3-5mkm, 5-8ta kameradan tarkib topgan yirik,urchuqsimon sporalar) 
miseliy uchlarida bitta yoki to‘p bo‘lib joylashadi.
Chidamliligi.
Trixofiton turlarining tashqi muhit ta‘siriga chidamliligi har xildir. 
G. S. Ryabovoy ma‘lumoti bo‘yicha zax, qorong‘u, shamollatib turilmaydigan 
molxonalarda zamburug‘lar 10 yilgacha saqlanadi. Patmaterialda virulentligi 1,5 yil 
tuproqda 2 oy saqlanadi. Ultrabinafsha nurlari zamburug‘larni kulturada ham, 
patmaterialda ham 30 daqiqada o‘ldiradi. 80-90
0
C qizdirilgan suvda 7-10 daqiqa, 
qaynatish 7-10 daqiqa, quruq issiqlik (60-62
0
C)