«veterinariya» ixtisosligi bo’yicha oliy o’quv yurtlari uchun qo’llanma

Rivojlanishi.
Nikotin kislotasi va uning amidi yetishmaganda 
digidroginazalar, 
koofermentlarining 
sintezi 
izdan 
chiqadi 
va 
shuningdek, oksidlanish qaytarilish jarayonlari, to’qimalardan gazlar 
almashinuvi buziladi, teri, hazm trakti va asab tizimida distrofik va 
atrofik jarayonlar rivojlanadi. Nikotin kislotasi tanqisligi oqibatida hazm 
traktining sekretor-fermentativ funksiyasi pasayadi. Terining epidermis 
qavati, o’sishi, eritropoez fagositoz izdan chiqadi, oqibatda 
organizmning chidamligi pasayadi. 
Belgilari.
PP gipovitaminozga xos klinik belgi - terining 
quruqlashishi hisoblanadi. Jarohatlanish odatda simmetrik joylashadi. 
Avvaliga toshmalar, keyinchalik, qoramtik po’stloq hosil bo’ladi. Bel, 
ko’z atrofi, oyoqlarning tashqi yuzasi, ya’ni quyosh ta’siriga 
uchraydigan tana yuzasida yallig’lanish o’choqlari paydo bo’ladi. 
Stomatit, glossit, tanglayning giperemiyasi va yaralanishi, tez qonavchan 
bo’lishi, tilning yuqorigi qismining shoxlanishi, uning qalinlashishi va 
keyinchalik, yorilishi xarakterli bo’ladi. Og’izdan so’lak oqishi 
kuchayadi, qo’lansa hid keladi. Tilning jarohatlanishi ko’pincha itlarda 
qayd etiladi. Shuningdek, ularda qayd qilish, diareya, organizmning 
suvsizlanishi kuzatiladi. Kasal hayvonlarda taxikardiya, aritmiya, 
ataksiya, asab buzilishlari, tananing orqa qismining falaji kuzatiladi. 
Tashxis
boshqa gipovitaminozlardagidek tartibda aniqlanadi. 
Kasallikni rux yetishmovchiligidagi parakeratoz, ekzemalar hamda 
fotodinamik xususiyatli oziqalardan zaharlanish oqibatidagi terining 
jarohatlanishlaridan, qo’tir, anaerob dizenteriya, salmonellyoz kabi 
yuqumli kasalliklardan farqlash kerak. 
Davolash.
Kasallikning sabablari yo’qotiladi. Rasionga oqsilga va 
V guruhi vitaminlariga boy oziqalardan kepaklar, oziqaviy achitqilar, 
go’sht suyak, baliq, o’t unlari, o’stirilgan donlar, kunjara yoki shrot 
kiritiladi. 
Davolovchi vosita sifatida muskul orasiga nikotin kislotasi yoki 
nitkotinamid 0,4 mg/kg dozada 12-16 kun qo’llaniladi. Hazm trakti 
faoliyati maromlashgach, preparatni 8-12 kun davomida cho’chqalarga 
30-80, itlarga 30-50 mg og’iz orqali berish mumkin. Davolash majmuasi 
tarkibiga tiamin, riboflavin, piridoksin, askorbin kislotasi hamda yurak 
ishini yaxshilovchi va simptomatik terapiya vositalari kiritiladi.
Profilaktikasi.
Hayvonlar 
rasionida 
nikotin 
kislotasining 

---

143 
me’yorlarda bo’lishi ta’minlanadi. Cho’chqalar rasionida 1 kg oziqa 
quruq massasida 7,5 mg nikotin kislotasi bo’lishi lozim.