«ветеринария» ихтисослиги бўйича олий ўҚув юртлари учун қЎлланма ички юқумсиз касалликлар фанидан

Бош мия касалликлари:

1. 
   Бош миянинг лат ейиши;
   
2. 
   Бош мия ва унинг пардаларининг яллиғланиши;
   
3. 
   Бош мия ва унинг пардаларининг гиперемияси;
   
4. 
   Офтоб уриши;
   
5. 
   Иссиқ элитиши.
   

Бош мия ва унинг пардаларининг гиперемияси (Hyperemia cerebri) - бош мия пардаларидаги қон томирларининг қонга тўлиши оқибатида унинг функцияларининг бузилиши билан ўтадиган касаллик. Асосан спорт отлари, насллик буқалар ва итлар касалланади. Касаллик фаол (артериал) ва суст (веноз) гиперемиялар шаклида ўтади.
Сабаблари. Артериал (фаол) гиперемия жисмоний зўриқиш, жинсий қўзғалиш, организмнинг кучли қизиши, қорин бўшлиғида босимнинг ортиши, веноз (суст) гиперемия эса вена қонининг турғунлашишига олиб келадиган омиллар, яъни травматик перикардит, уч табақали клапан етишмовчилиги, бўйинтириқ венасининг қисилиши оқибатида пайдо бўлади.
Белгилари. Артериал гиперемия ўткир кечади ва асабий қўзғалиш, агрессивлик, олдинга қараб ҳаракат қилиш, ташқи таъсиротларга (товуш, ёруғлик) жавоб реакциясининг кучайиши каби белгилар билан намоён бўади. Веноз гиперемия уйқу босишн, тери ва оғриқ рефлексларининг пасайиши, ташқи таъсиротларга нисбатан жавоб реакциясининг сусайиши ва ҳаракат мувозанатининг бузилиши белгилари кучайиб боради.
Ташхиси. Анамнез маълумотлари, клиник белгилари ва офтальмоскопия (кўз олмаси гиперемияси ва кўриш нерви сўрғичида қон турғунлиги ва шиш ҳосил бўлиши) натижалари эътиборга олинади.
Даволаш. Касаллик сабаблари бартараф этилади ва касал ҳайвон қоронғи ва салқин жойга ўтказилади. Артериал гиперемия пайтида дастлаб ҳайвоннинг бош соҳасига совуқ компресс ёки муз солинган халтача қўйилади. Қўзғалувчанликни пасайтириш мақсадида вена қон томирига хлоралгидрат ва бром препаратлари, мускул орасига магний сульфат, майда ҳайвонларга оғиз орқали бромулар, люминал, веронал, мединал каби тинчлантирувчи ва ухлатувчи дорилар қўлланилади. Веноз гиперемия пайтида эса кофеин, камфора, марваридгул (наперестянка) препаратлари тавсия этилади.