Ўқитишнинг техника воситалари деганда
, ўқувчиларнинг
билим, ўқув ҳамда малакаларни ўзлаштиришини осонлаштириш ва
унинг самарадорлигини ошириш ҳамда ўқитувчининг ўқувчиларга
билим, ўқув ва малакалар бериш, уларни мустахкамлаш ҳамда текшириб к
ўриш борасидаги меҳнатни енгиллаштириш учун фойдаланиладиган
мехпникавий курилмалар жамламмаси тушунилади.
Ўқитишнинг техника воситалари
жумласига ахборот беришда
фойдаланиладиган техника (кинопроектор ва диапроекторлар, эпидиаскоп,
филмоскоп, магнитофон ҳамда телевизион курилмалар ва шу кабилар)гина
эмас, балки тегишли техника билан бирга фойдаланиладиган ўзига хос
ахборот элтувчиларнинг ўзи (кинофилмлар, диафилмлар, диапозитивлар,
дастурлаштирилган топшириқлар туширилган тешик-тешик карталар
туплами ва шу кабилар) ҳам киради.
Ўқитишнинг техника воситаларининг имкониятлари
, методлари
ва ишлатилиши усуллари синчиклаб ўрганилгандагина ўқув жараѐнида
улардан самарали фойдаланиш мумкин б ўлади. Ҳар бир ўқитувчи бу
воситалардан фойдаланишни билиши, бу соҳада тегишли билим, ўқув ва
малакаларга эга б ўлиши керак. Билим юртида ўқитишнинг техника
воситаларидан педагогика жихатидан т ў ғри фойдаланиш учун тегишли
шароит яратилиши зарур.
Баъзи чет эл педагоглари ўқув жараѐнида ўқитишнинг техника
воситаларидан кенг к ўламда фойдаланиш ўқитувчининг машина ва уни
бошқарувчи мухандис билан алмаштирилишига олиб боради, деб
ҳисоблайдилар. Бунда ўқитувчи ташкилотчи ролини бажаради, ўқитиш
вазифаси эса техника воситаларига й ўқланади. Аммо ўқитиш
жараѐнида фақат билим берилибгина қолмай, ўқитувчи шахсининг
мураккаб таъсири амалга оширилади ҳамки, бунинг натижасида
ўқувчининг дунѐқараши, хулк – атвор нормалари шаклланади, шахснинг
камол топиши содир б ўлади. Бунга эса ўқитувчининг иштирокисиз
эришиб б ўлмайди: унинг ахлокий принциплари чуқур билимлар ҳамда
кенг савия билан биргаликда ҳар гал такрорланмайдиган интелектуал
алоқанинг шундай шароитини яратадики, бундай шароициз оқибат натижада
ўқитиш ва тарбиялашда муваффақият қозониш мумкин б ўлмайди.
Дарсларда янги материални баѐн этишда ўқитувчи гуѐ эшиттириб
фикрлайди, бунда у ўқувчиларга билим берибгина колмасдан, уларга
мантикан фикрлаш, фан муаммоларини хал қилишга ижодий ѐндошиш
ўқувларини сингдиради. Ўқитувчи ўқувчилар учун билимлар манбаи ва
ўқув жараѐнини раҳбаригина эмас, балки тақлид қилиш учун намуна ҳамдир.
Ўқитувчини ўқитишнинг техника воситалари билан алмаштириш ўқув
жараѐнида жуда муҳим нарсани – ўқувчига педагог шахснинг таъсирини
чиқариб ташлайди, бу эса ўқув жараѐнини жуда камбагаллаштириб
юборади. Барча техника воситаларининг, шу жумладан, ўқитиш
машиналарининг ҳам имкониятлари чекланган – улар фақат ўқитувчининг
ўқувчиларга к ўрсатадиган таъсирини оширадиган қуролдир.
Касб
– ҳунар мактабларида юқори малакали уста ва ўқитувчилар,
бой техникавий имкониятлар, ўқувчиларнинг техникавий ижодиѐти кенг
ривожланганлиги туфайли ўқув хоналарини ўқитишнинг техника
воситалари билан жихозлашга, бу воситаларни билим юртларида тайѐрлашга,
саноатда ишлаб чиқарилган техника воситаларини такомиллаштиришга катта
эътибор берилмоқда.
Do'stlaringiz bilan baham: |