Вазирлиги тошкент давлат миллий рақс ва хореография олий

ИТАЛИЯ ТЕАТРИ 
 
Иқтисодий тараққиёт дастлаб Италияда бошланади. Ана шу ҳол бу мамлакатнинг 
ижтимоий ва маданий юксалишида муҳим аҳамиятга эга бўлди. Крепостнойлик 
муносабатлари барбод бўлади, капитализмнинг тез ривожланиши учун имконият 
туғилади. Италия қулай жуғрофий шарт-шароитга эга бўлганидан, Ғарбий Оврўпонинг 
бошқа мамлакатларига қараганда аввалроқ Шарқ мамлакатлари билан яқин алоқа 
ўрнатади ва бу Италия шаҳарларининг қисқа вақт ичида бойиб кетишига сабаб бўлади. 
Генуя, Венеция, Флоренция савдо ва саноат марказларига айланган ҳолда халқаро 
иқтисодий алоқалар соҳасида мустақил шаҳар давлатлар сифатида иштирок этади. ХIV- 
ХV асрлардан Италияда савдо-сотиқ ва саноат ишлари қатори банк сармоячилиги соҳаси 
ҳам ривожланиб боради. Бу соҳа тадбиркорлари, айниқса Флоренция банкчилари бутун 
Итанлиядаги пул олди-берди ишларини бошқарибгина қолмай, айни чоғда кўпгина 
Оврўпо мамлакатлари ғазнасига ҳам ўз таъсирини ўтказиб келди.
Капиталистик муносабатларнинг ривожланиши буржуазиянинг сиёсий мавқеига 
таъсир этмай қолмади. Илғор куч сифатида майдонга чиққан бу синф кенг халқ оммаси 
кўмагида помешчик-дворянлар ҳокимиятига қарши курашда ғалаба қилиб, юқори 
ижтимоий мавқеларини эгаллаб боради. 
Лекин буржуазиянинг бу ғалабаси осонликча қўлга киритилгани йўқ. Зулм ва 
зўрлик исканжасида қолган камбағал халқ оммаси йирик буржуазияга қарши кураш 
бошлайди. Омма ғалаёнлари, айниқса, ХIV асрнинг иккинчи ярмида кескин тус олади. 
1343 йили Флоренцияда қўзғалон кўтарилади, 1371 йили Сиена ва Перуджа шаҳарларида 
ғалаёнлар бўлиб ўтади. 
Халқ ҳаракатидан ваҳимага тушган ҳукмдорлар республикачилик бошқарув 
усулидан воз кечиб, эркин шаҳарларни якка ҳокимликка асосланган монархияларга 
айлантирадилар. 

---

21 
Катта бойликка эга бўлган бужуазия сармоядорлари имтиёзли зодагонлар 
табақасига айланиб боради. Бу ҳол италян маданиятининг умумий йўналишига таъсир 
этмай қолмайди. Бу лекин маданият феодал муносабатларга қарши қаратилган бўлса-да у, 
асосан, сарой ва зиёлилар доирасида ривожланди. Маданиятнинг халқдан узоқлиги италян 
гуманистик театр санъатига ҳам маълум даражада салбий таъсир кўрсатади. Италян 
гуманистларининг комедия, трагедия ва пасторал жанрларида ёзилган асарлари кенг 
томошабинлар оммасига эмас, балки маълум зодагонлар ва алломалар доирасига кўрсатиб 
келинади. Бу спектакллар ҳаваскорлар томонидан доимий тарзда эмас, вақт-вақти билан 
намойиш этиларди. 
ХIV асрнинг ўрталарида фарс томошалари билан боғлиқ ниқоблар комедияси, яъни 
дель арте комедияси
деб аталувчи том маънодаги халқчил бадиҳавий театр дунёга келади.