Vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

1-jadval

	Tajriba guruhlari	Nazorat guruhlari
Baho qiymati	5 4 3	5 4 3
Mos baholar soni	19 21 25	7 12 46
Vaholarning о‗rta arifmegik qiymati	Xt*=3,9076	Xn*=3.4
Samaradorlik koeffitsiyenti	=XT*/XN*=1.1493
X ning ishonchlilik ehtimollik oralig‗i	3,8465	3.344277

2- jadvalda tajriba guruhlarida ―5 sonigacha qо‗shish va ayirish amallarini о‗rganish‖ mavzusi bо‗yicha о‗tkazilgan pedagogik tajribada tasodifiy miqdor magematik kutilmasining nazariy qiymati uchun ishonchlilik oralig‗ini aniqlash keltirilgan.
3.2-jadval

	65
Xi	5	4	3
mj	19	21	25
xi mj	95	84	75
 ximj		254
x*= ximj		3.9076
xi-x*	1.0923	0.0923	-90.76

3 - jadvalda nazorat guruhlarida ‖5 sonigacha qо‗shish va ayirish amallarini о‗rganish‖ mavzusi bо‗yicha о‗tkazilgan pedagogik eksperimentda tasodifiy miqdor matematik kutilmasining nazariy qiymagi uchun ishonchlilik oralig‗ini aniqlash keltirilgan. Nazorat guruhlarida mashg‗ulotlar an‘anaviy usulda о‗tkazildi .
3.3-jadval

N	65
xi	5	4	3
mj	7	12	46
ximj	35	48	138
 ximj		221
x*= ximj/N		3.4
xi-x*	1.6	0.6	-0.4
( xi-x*)^2	2.56	0.36	0.16
( xi-x*)^2		5.04
D*=( xi-x*)^2/N-1		0.0787

( xi-x*)^2	1.1931	0.0085	0.8239
( xi-x*)^2		5.6648
D*=( xi-x*)^2/N-1		0.0885
^x =D*		0.2975
*=(*/X*)100%		7.61
=tgm*/N-1		0.061 1
X*-		3.8465
X*^+		3.9688

^x =D*		0.2806
*=(*/X*)100%		8.2536
=tgm*/N-1		0.0577
X*-		3.3422
X*^+		3.4577

1- rasmda X* (baholar)ning о‗rtacha arifmetik qiymati va ishonchlilik ehtimolik oralig‗i keltirilgan.

1 - rasm X* ning ishonchlilik extimolik oraligi.
Bu oralik tajriba guruhlarida 3,8465Yuqorida bigta mavzu ―5 sonigacha qо‗shish va ayirish amallarini о‗rganish‖ bо‗yicha tajriba-sinov ishlarining matematik-stagistik gahlili keltirildi. Qolgan 4 mavzu bо‗yicha о‗tkazilgan tajriba-sinov ishlarining natijalari ham birinchi mavzu bо‗yicha bajarilgan tartibda matematik- statistik tahlil etildi.
Jami mavzular bо‗yicha olingan tajriba natijalari (baholarning о‗rtacha arifmetik kiymatlari X_t* X_n* va mashgulotlarning samaradorlik koeffitsiyentlari -) 3.4 -jadvalda keltirilgan.
Tajriba-sinov ishlarining yakuniy natijalari
4-jadval.

	Mavzular	Xt*	Xn*	
1.	Bosh ―A‖ harfini о‗rganish	4,092308	3,676923	1,1 12971
2.	5 sonigacha qо‗shish va ayirish amallarini
	о‗rganish.	3,907692	3,4	1,149321
3.	Uchburchak, tо‗rtburchak, kvadrat va doira shakllarini о‗rganish	3,907692	3,492308	1,118943
4.	Ijobiy ekologik ta‘sirlarni о‗rganish	4,2	3,6	1,166667
	Shakllarni ustma-ust qо‗yish komyuterli
	ta‘limiy о‗yinlarni о‗tkazish.	4,015385	3,6	1,1 15385
	Jami mavzular bо‗yicha о‗rtacha qiymatlar	4,024615	3,553846	1,132468

2-rasmda mavzular bо‗yicha baholarning о‗rta arifmetik qiymaglari gistogramma shaklida keltirilg‗an.

rasm. Mavzular bо‗yicha о‗rta arifmetik qiymatlar.

Tajriba guruhlarida baholarning yuqori bо‗lishiga sabab monitor ekranidagi mageriallar bir vaqtning о‗zida ranglarning jilolanib turishi, musiqa, tovush berilishi, harakat, animatsiali jozibali samaralar bilan bolalarga taqdim etilishi va bolalarning faollashuvi, multimediali materiallarning dinamik (jonli) holda berilishi, bolalar diqqatini barqarorlashtirilishi, bola miyasining ikkala yarim sharining bir vaqtda ishlashi, bolalarning о‗rganiladigan materialga qiziqishi va ishtiyoqining ortishi natijasidadir.
1-rasmda jami mavzular bо‗yicha baholarning о‗rta arifmetik qiymatlari diagrammasi keltirilgan.

3. 
   rasm. Jami mavzular bо‗yicha baholarning о‗rtacha arifmetik qiymatlarining diagrammasi.
   

Shunday qilib, MTMlarda multimedia texnologiyasini tatbiq etish natijasida mashg‗ulotlarning о‗rgacha samaradorlik koeffitsiyenti =1.13 ni tashkil etdi. Bu esa ushbu ilmiy-tadqiqot ishida ishlab chiqilgan multimedia texnologiyasiga asoslangan metodikani samarali ekanligini va tadkiqotning ilmiy farazini tasdiqlaydi.

III bob bо„yicha xulosa

Tajriba-sinov ishlari multimedia texnologiyasi sharoitida, uning maqsadi, shakli, metodi va multimedia vositalarining о‗zaro boglanishlari natijasida mashgulot samaradorligini aniqlash maqsadida gashkil etildi. Bu borada uning maqsadi, vazifalari va ishchi farazi yoritib berildi, jumladan, tajriba-sinov ishlari о‗tkaziladigan obyektlar aniqlandi va ularda pedagogik eksperement о‗tkazildi.
Tajriba-sinov ishlari tо‗rt bosqichdan iborat bо‗lib, birinchi tashxis va bashorat qilish bosqichi (2012-2013), ikkinchi tashkiliy-tayyorgarlik
bosqichi (2013-2014), uchinchi amaliy bosqich (2012-2013) va tо‗rtinchi umumlashtiruvchi bosqich (2013) amalga oshirildi.
Tajriba-sinov ishlarida 5 ta mavzu bо‗yicha mashgulotlar о‗tkazildi. (Bosh «A» harfini о‗rganish; 5 sonigacha qо‗shish va ayirish amallarini о‗rganish, uchburchak, tо‗rtburchak, kvadrat va doira shakllarini о‗rganish; ijobiy ekologik ta‘sirlarni о‗rganish; shakllarni ustma-ust qо‗yish komyuterli ta‘limiy о‗yinlarni о‗tkazish).
Matematik-statistik tahlil MTMlarining ta‘lim jarayoniga multimediali kompyuter texnologiyasining joriy qilinishi hisobiga mashgulotlarning samaradorligi 1.13 oshishini kо‗rsatdi va ilmiy-tadqiqot (dissertatsiya) ishining ilmiy farazini tо‗griligi tasdiqlandi.

Xulosa

1. 
   MTMlarining maktabga tayyorlov guruhlari ta‘lim-tarbiya jarayoniga multimedia texnologiyasidan foydalanishning ilmiy-metodik jihatlari asoslandi. Mavzuga tegishli bо‗lgan mulgimedia texnologiyasi tadqiqot obyekti sifatida tadkik qilindi va uning matn, audio, video, animatsiya samarasi, kompakt disklarning yaratilishi va boshka tashkil etuvchilari, shuningdek, multimedia atamasi, tushunchasi, mazmuni, texnologik jarayoni hamda uning shakllanishi analogiya metodidan foydalanib asoslab berildi.
   
2. 
   Ta‘lim-tarbiya jarayonida multimedia texnologiyasidan foydalanishda elektron darsliklar, qо‗llanmalar va metodik ishlanmalar, taqdimotlardan foydalanish unumli natija beradi. Shular qatorida, Internet ashyolaridan va masofali ta‘limdan ham MTMlarining ta‘lim-tarbiya jarayonida foydalanish maqsadga muvofiqligi kо‗rsatildi.
   
3. 
   Multimedia vositalari psixologik jihagdan bolalarning faollashuvi, diqqatining barqarorlashishi, bola miyasining ikkala yarim sharining bir vaqtda ishlashi, о‗rganiladigan materialga qiziqishlari va ishtiyoqining ortishi kabi psixologik jihatlarini tashkil etadi. Kompyuterli ta‘limiy va rivojlantiruvchi о‗yinlaridan foydalanishning nazariy masalalari va pedagogik-psixologik jihatlari yangicha texnologik yondoshuvda asoslab berildi.
   
4. 
   Maktabgacha ta‘lim muassasalarida multimedia texnologiyasidan foydalanishning metodik asoslari ishlab chiqildi. MTMlari uchun kо‗plab multimedia vositalari ignlab chiqilgan, ammo ulardan foydalanish metodikasi ishlab chiqilmaganligini hisobga olgan holda, multimedia texnologiyasi asosida mashgulotlarni о‗tkazish megodikasi yaragildi, tarbiyalanuvchilarning bilimini baholash mezoni ishlab chiqildi. Multimedia texnologiyasi asosida tashkil etilgan.
   

3. MTM bolalarining yoshiga va ta‘lim dasturiga mosligi e‘tiborga olingan holda MTMlarining maktabga tayyorlov guruhlari о‗quv rejasiga ―Informatika fanidan elementar tasavvurlarni berish‖ yо‗nalishini kiritish va tarbiyalanuvchilarning boshlag‗ich kompyuter savodxonligini shakllantirish taklif etiladi.