Vazirligi I. A. Bakieva, X. S. Xadjaev, M. Z. Muhitdinova., Sh. Sh. Fayziyev. Mikroiqtisodiyot

Bir nechta sotuvchili bozorlar

Oligopolistik bozorlarda sotuvchilarning faqat kichik guruhi bo`lganligi sababli, Oligopoliyaning asosiy xususiyati hamkorlik va o`z manfaatlarini yuqori qo`yish o`rtasidagi keskinlikdir. Oligopolistlar guruhi Monopolist yoqtiradigan - kam miqdorda ishlab chiqarish va chekli harajatdan yuqori narxni belgilash- hamkorlik va ishlashning eng yaxshisidir. Chunki har bir Oligopolist faqat o`zining foydasi haqida o`ylaydi, va bu yerda Monopoliyadan chiqish yo`lini davom ettirishdan firmaning bir guruhida kuchli rag`batlantiruvchi omil bor.

Duopoliya

Xozir biz Oligopoliyalarning hatti-harakatlarini tushunish uchun faqat ikki a’zosi bo`lgan Duopoliya deb nomlanuvchi Oligopoliyani ko`rib chiqish imkoniyatiga egamiz. Duopoliya Oligopoliyaning eng sodda ko`rinishidir. Oligopoliya uch yoki undan ko`p a’zolar bilan ham Duopoliyaga o`xshab bir xil muammolarga duch keladi, shuning uchun biz soddaroq voqealar bilan boshlasak, tushunish osonroq bo`ladi.
Tasavvur qiling shaharchada faqat ikki odamda Anvar va Bahromda o`zining ichimlik suvi bo`lgan quduqlariga ega. Har shanba kunlari, Anvar va Bahrom qancha bochka suvni nasos bilan tortib chiqarish, shaharga suv olib kelish va bozor
o`rnatgan har qanday narx uchun sotishni hal qiladilar. Vaziyatni murakkablashtirmaslik uchun, Anvar va Bahrom ko`p suvni nasos bilan tortib chiqarishi mumkinligini, ular qandaydir harajatlarsiz xohlashlarini nazarda tutadi. Ya’ni suvning chekli harajatlari nolga teng.
1- jadval shaharchaning suvga bo`lgan talabi jadvalini ko`rsatadi. Birinchi ustun umumiy talab miqdorini ko`rsatadi, va ikkinchi ustun narxni ko`rsatadi. Agarda ikki ishlab chiqaruvchi suvning umumiy 10 bochkasini sotsa, suvning bir bochkasi 110 so`m bo`ladi. Agar ular umumiy 20 bochka suv sotsa, 1 bochka suv narxi 100 so`mga tushib ketadi va hakazo. Demak, shunday qilib, siz bu ikki ustunni raqamlarini chizmada aks ettirsangiz, andozaviy ko`rinishdagi pastga yo`naltirilgan talab egri chizig`ini olasiz.
1- jadvaldagi so`nggi ustun suvning sotilgandan keyingi umumiy tushumini ko`rsatmoqda. U vaqt ichida sotilgan miqdor narxiga teng. U suvni nasos bilan tortishning harajati bo`lmaganligi sababli ikki ishlab chiqaruvchining umumiy tushumlari ularning umumiy foydasiga teng.
Keling endi shaharni suv sanoatini qanchalik tashkil etilishi suvning narxi va sotilgan miqdoriga qanchalik ta’sir etishini ko`rib chiqamiz.