Valyuta kursi, to’lov balansi va uning taqchilligi

Valyuta kursi, to’lov balansi va uning taqchilligi
 
.
598 
kamayib ketishi natijasida banklardagi valyuta zahiralarining ko‘zda tutilmagan 
tebranishi ro‘y berishi mumkin. Shuning uchun bank valyuta zahiralari kam yoki 
ko‘p bo‘lganda banklararo valyuta bitimlarini amalga oshirishi kerak. Shu 
maqsadda 1994 yil yagona umumdavlat banklararo valyuta bozori tashkil etildi. 
Valyuta zahiralari bozor mexanizmi orqali taqsimlanadigan bo‘ldi. 
Yuan kursini shakllantiruvchi mexanizmlarini uzluksiz takomillashtirish 
Hukumat fikri bo‘yicha XXRda bozor talabi va taklifi asosidagi 
boshqariladigan suzib yuruvchi valyuta kursi rejimi amal qilmoqda. Lekin amalda 
yuan kursi belgilangan hisoblanadi. Quyida biz xitoy milliy valyutasi holatini 
batafsil o‘rganib chiqamiz. 
Xitoy Xalq banki banklararo valyuta bozorida bir kun oldingi savdoda 
shakllangan o‘rtacha kurs asosida uchta valyutaga nisbatan yuanning bazis kursini 
belgilaydi: 
AQSh dollari, gonkong dollari, yaponiya yenasi.
Banklararo valyuta 
bozoridagi yuanni amerika dollariga nisbatan oldi-sotdi kursi baziz kursdan 0,3% 
chegarasida, boshqa ikki kursga nisbatan 1% chegarasida tebranishi mumkin. 
Xitoy Xalq Banki talab va taklifni muvozanatlashtirish va kursni 
barqarorlashtirish maqsadida, zaruriyat tug‘ilganda valyuta bozorida intervensiyani 
amalga oshiradi. 
Vakil banklar o‘zining kotirovkalari asosida mijozlar bilan bevosita valyuta 
operatsiyalarini amalga oshiradi, unda baziz kurs amerika dollariga nisbatan 
0,15%dan, qolgan ikki kursga nisbatan 1%dan oshmasligi kerak.Boshqa valyutalar 
kotirovkasi jahon valyuta bozoridagi o‘rtacha qiymat asosida aniqlanadigan 
amerika dollarining bazis kursiga nisbatan belgilanadi. 
Xitoy Jahon Savdo Tashkilotiga a’zo bo‘lgandan so‘ng milliy valyuta kursiga 
ta’sir qiluvchi omillar ko‘paydi, shuning uchun Xitoy valyuta siyosatini 
bosqichma-bosqich takomillashtirib bormoqda. 
Xitoyning 
valyuta 
zahiralari 
to‘xtovsiz o‘sib bormoqda. 2009 yil 
Xitoyning oltin valyuta zahiralari xajmi 
2,42 trln doll.ga teng bo‘lib, bu 
ko‘rsatkich bo‘yicha dunyoda birinchi 
o‘rinni egallamoqda. 
Xitoyda oltin valyuta zahiralarining 
bunday tez o‘sishining sababi quyida-
gilar. Birinchidan, savdo balansidagi 
ijobiy saldo( 297 mlrd doll. dunyoda 
birinchi o‘rin). Ikkinchidan, xorijiy 
investitsiyalarning ko‘p miqdorda kirib kelayotganligi. Uchinchidan, turizmdan 
kelayotgan xorijiy valyutadagi daromadlar. Shular bilan bir qatorda xukumatning 
yuanni dollar kursiga nisbatan barqarorlashishiga yo‘l qo‘ymayotganligi sabab 
bo‘lmoqda. 
Hozirgi paytda Xitoyning valyuta siyosati katta qiziqish bilan o‘rganilmoqda. 

---