«валеология асослари»


§ 11.3. Ислом дини маданияти



Download 0,7 Mb.
bet44/47
Sana09.01.2023
Hajmi0,7 Mb.
#898532
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   47
Bog'liq
валеология китоб

§ 11.3. Ислом дини маданияти .

Дин инсоннинг рухий талабларига жавоб бериб, унинг рухий саломатлигини мустахкамлайди, инсон калбининг тубида яшириниб ва мудраб ётган хамда кутилмаган айтларда уйгониши ва ахлокий нопокликларни келтириб чикариши мумкин булан инстинктив ёки хайвоний интилишлардан химоя килади.


Инсон саломатлигини мустахкамлашни факат унинг касалликлари билан курашиш, дори-дармонлар ёрдамида таъминлаш мумкин деб ишониш ва шу йулдан бориш –боши берк куча буйлаб юриш демакдир. Зеро, инсоннинг факат жисмоний саломатлигини биз дунёвий илмлар ёрдамида таъминлаш имкониятига эгамиз холос, унинг рухий-маънавий саломатлигини таъминлаш эса диний илмлар харакат доирасига тегишли булиб, иймон-эътикод туфайлигина эришиш мумкин буладиган холатдир.
Инсоннинг мутлак саломатлиги унинг жисмоний ва рухий-маънавий саломатлиги ягоналигидан иборат эканлигини асло унутмаслигимиз керак. Организмнинг касалликлари эса одамларнинг гунохларга бутун танаси билан ботиб, нафс талабларига муккасидан чукиб яшаш окибатидир.
Хаёли инсон –хакикий инсондир. Хаёсиз одам- иймондан йирок, жаханнам йулидаги одамдир. Ислом дини одамлар калбига хаё, ор, номус, уят каби нозик хисларни жойлайди.
Ахли имон – ахли хаёдир. Имонларнинг иллари хам хаёли сузларнисузлайди. Хадиси шарифларда инсонлар тилларидан саломат булишлари керак, ёмон сузламаслик, тилни тийиш, унга эрк бермаслик лозим деб уктирилади.
Хаё инснлранинг соглом турмуш тарзида яшашларининг хам зарурий шартидир. Айбсиз, камчиликсиз, мукаммал инсонни топиш кийин. Хаётда билиб-билмай гохида айтилган сузларидан, уйламай босган кадамидан, мусулмн киши (с.а.в.) “тавба этган-гунох килмагандек булур” дуб мархамат килганлар.
Мусулмонлар узларидаги имон ва эътикодлари, гузл сузлари ва амаллари туфайли уксиган кунгилларни, шикаста дилларни овлаб, уларг мадад бериб, айни пайтда узлари хам маънавий юксалишга эришадилар.
Ота-боболримиз эътикод килиб келган муборак динимиз, барчамизни маънавий етуклик сариб ундаб, узининг мохиятидаги юксак инсоний хусусиятлари туфйли инснларни соглом турмуш тарзида яшашга ундайди.
Соглом турмуш тарзини ислом дини нуктаи нзаридан таърифлаб,соглом туруш тарзи иймондандир, иймн эса покликнинг ва согломликнинг мезонидир деб курсатиш мумкин. Соглом турмуш тарзи- бу жисму-тналарию ва калб-виждонлари пок, иймонлари бутун кишиларнинги камтарона, Яратганнинг уз томонидан иноят килинган ва барчамиз учун бажарилиши фарз булган имонли яшаш тарзидир. Соглом турмуш тарзи-иймондир.
Инсон умри азиз, вакт эса олтиндан хам киммат, хар бир сониянинг , хар бир дакиканинг кадрига етиб яшаш- хар биримизнинг яшаш тарзимиз булиб колиши керак. Бу хакида Гофур Гулом ёзади:
Бу оннинг бахосини улчамок учун
Олтиндан торози, олмосда тош оз
Нурлар кадами-ла чопган секунднинг
Барини тутолмас аайюханос овоз
Азиз асримизнинг азиз онлари,
Азиз одамлардан сурайди кадрин,
Фурсат ганиматдир шох сатрларла,
Безамок чогидир умр дафтарин
Севимли шоиримиз Эркин Вохидов одамларни вктида бой бериб, бехуда умр утказмасликка чакиради:
Бош тебратар соат кафгири,
Дер кадримни билмас одамлар
Секундларим гавхар хар бири
Нега парво килмас одамлар
Бош тебратар соат кафгири
Шошил одам утмокдадир он,
Хар нарсанинг булар охири
Бош тебратиб колма сунг инсон
Донишманд одам-ижтимой жихатдан хам етук инсон булиб,унда акл ва идрок, куч ва чирой каби хсусиятлар уйгунлашганлиги сабабли, бундай киши билан мулокотда булиш. Сухбатлашиш, хар бир одамга хузур-халоват багишлайди.Бундай инсонлар хар кандай жамиятнинг олдинган караб силжиши учун ижобий таъсир курсата оладиган харакатлантирувчи кучларидир.
Етук ва донишманд одамларга хос хусусиятлар куйидагилардан иборат
Хаётдаги хар кандай кийинчиликлрни енгиб утишга кодирлки,узининг ва дустларининг кучига ишонч, уз касбига мехр ва ундан фахрлана олиш, халк хизматига доимо тайёрлик ;
Хаётиг умид билан караш, доимо умид ва ишонч билан яшаш “ойнинг ун беши коронгу булса, ун беши ёруг” деган хал маколи мазмунида яшабилиш ;
Хаётдаги турли хил унгилсизликларга, тушкунликларга, огир жудолик ва гам- кулфатларга , узидаги мардлик ва матонатни карши куя билиш ;
Табиатга, атрофдаги кишиларга, барча жонзотларга , мехр мухаббат туйгусни изхор кила билиш ;
Хар кандай ишга ижодий ёндаша билиш, мехнатсеварлик, уз касб махоратини намоён кила билиш ;
Одамлардаги камчиликларни эмас, уларнинг табиатидан ижобий хусусиятларни кура билиш, камчиликларга нисбатан кечиримлилик ;
Ватан ва халк манфаатлари йулида-биргалашиб харакат килишга мойиллик ;
Бировга берган ваъдасининг устида чика билиш ;
Уз мохиятини вабилимини намоён кила олиш, мураккаб вазиятлардан чикиб кета олиш ;
Узининг кадр-кимматини жойига куя билиш ;
Узини ва атрофдагиларни уларнинг табиатидаги ютуклари ва камчиликлари билан куриш, хаётда кандай булса шундалигича кабул кила билиш.
Таянч иборалар :
Моддийлик , маънавий , жамият , истеъмолчилик , ижтимоий , иктисодий, биологик , маънавий бойлик , маданийлик , тиббий маданийлик .

Назорат саволлари :



  1. Маънавий бой инсонлар деб кимларни айтиш мумкин?

  2. Маданият сузининг маъноси нима ?

  3. Маданийлик деганда нимани тушунасиз?

  4. Маданиятли кишиларнинг улчов мезонлари нималардан иборат ?

  5. Тиббий маданийлик деганда нимани тушунасиз ?

  6. умумий маданийликка нималар киради ?

  7. Соғлом турмуш тарзининг моддий асосларига нималар киради ?

  8. олмониялик олима Ш.Бюллер одамларнинг ҳаёт йўлини неча боскичдан иборат ?


Download 0,7 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   47




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish