«валеология асослари»

VI Бўлим .
Соғлом турмуш тарзи социологияси .
§ 6.1. Соғлом турмуш тарзининг социологик масалалари .
§ 6.2. Соғлом турмуш тарзининг асосий социологик йўналишлари .
§ 6.3. Ижтимоий муносабатлар .
VII Бўлим .
Зарарли одатлар ва соғлом турмуш тарзи .
§ 7.1. Тамаки чекиш ва унинг зарарли ҳақида .
§ 7.2. Алкоголизмга замонавий илмий қарашлар .
§ 7.3. Гиёҳвандлик ва соғлом турмуш тарзи .
§ 7.4. Соғлом турмуш тарзи жароҳатларсиз ва шикастлаишларсиз яшаш тарзидир .
VIII Бўлим .
ОИТС . ОИВ.
§ 8.1. ИОТС билан зарарланиш йўллари .
§ 8.2. Инсон иммун танқислиги вируси .
§ 8.3. Касалликнинг ривожланиши . ОИТСга ҳамроқ касалликлар .
§ 8.4. ОИТС диагностикаси ва даволаш .
IX Бўлим .
Йод танқислиги . Жисмоний ривожланишда орқада қолиш .
§ 9.1. Касаллик сабабчиси йод танқислиги .
§ 9.2. Йод танқислиги туфайли рўй берадиган хасталиклар .
§ 9.3. Йодга кундалк физиологик эҳтиёж ва уни қондириш манбалари .
X Бўлим .
Валеология амалиётида оқилона овқатланиш .
§ 10.1. Овқатланиш маҳсулотларининг озиқавий ва энергетик қиймати .
§ 10.2. Мувозанатлашган овқатланиш .
§ 10.3. Овқатланиш тўғри ташкил этишнинг валеологик аҳамияти .
§ 10.4. Турли аҳоли гурухларининг овқатланиши .
XI Бўлим .
Валеологиянинг моддий ва маънавий асослари .
§ 11.1. Валеология ва маданийлик .
§ 11.2. Меҳнат қилиш маданияти .
§ 11.3. Ислом дини маданияти .
§ 11.4. Валеологиянинг моддий асослари .
Адабиётлар .
Иловалар .

КИРИШ

Валеология – саломатлик ёки қандай килиб соғлом бўлиш мумкинлиги хакидаги фан бўлиб, тиббиёт фанларидан тубдан фарқ килади. Тиббиёт ўз олдига турли касалликлар табиати, уларнинг келиб чиқиши сабаблари, касалликларни олдини олиш ва даволаш вазифаларини қўйса, валеология саломатлик табиати, соғлом бўлиши омиллари ва механизми масалаларини ечади.

Барча тараккий этган мамалкатларда саломатлик инсоннинг энг муҳим бойлиги ҳисобланади. Соғлом инсон исталган жамиятда катта кучга эга яратувчилик вазифасини бажаради, кувонч, интеллектуал ва жисмоний кобилиятнинг манбаси ҳисобланади.
Шу муносабат билан инсон эхтиёжи бўлмиш саломатликни мустахкамлаш долзарб муаммо бўлиб қолмоқда. Бундан жамиятнинг хар бир аъзосида инсон ҳаётида энг муҳим бўлган саломатликка бўлган муносабатни тарбиялаш масаласи пайдо бўлади. Бунинг учун соғлом инсон моделини, педагогик назорат тизимини ва жисмоний камолотга эришишнинг эффектив усул ва услубларини ишлаб чиқиш лозим.
Саломатлик инсон ҳаётида, айниқса ёшлигида, муҳим аҳамиятга эга. Саломатлик даражаси инсоннинг касбий етуклиги ва ижодий ўсишига сабаб бўлади.
Ёшлар ҳаётда ўз ўринларини энди топаётган, мустакилликлари ривожланаётган бир пайтда соғлом ҳаёт тарзини шакллантириш мухим аҳамият касб этади. Чунки ёшлик пайтида орттирилган куникмалар бутун умрга мустахкам асос бўлади.
Шуни ҳам қайд этиш керакки, саломатлик ва соғлом ҳаёт тарзи ижтимоий онгнинг муҳим кадриятлари сирасига қирмаган. Жамиятда ёшларнинг соғлом ҳаёт тарзини олиб бориши, ўз саломатлиги хакида кайгуриши деярли куллаб – кувватланмаган. Бу эса ёшларнинг жисмоний машклар билан фаол шугулланмаслигига сабаб бўлган.
Ёшлар саломатлиги соҳасида вужудга келган аҳволни таҳлил килиб, бу муаммо зудлик билан ечилиши лозим бўлган масала эканлигини англаш мумкин. Ўсиб келаётган авлодни соғломлаштириш сохасида туб ўзгаришларни амалга оширмай туриб маънавий, аҳлокий ва жимоний ривожланиш масалаларини хал этиб бўлмайди.
Шунинг учун ўсиб келаётган авлодни соғломлаштириш концепцияси ёшларни ўз саломатлигига муносабатини тубдан ўзгартириш, харакат фаоллигига бўлган эхтиёжни шакллантириш ва соғлом дам олишни ташкил этишга каратилган бўлиши лозим.