Ва ўрта махсус

Йўлкалар супурилган, очиқ дарвоза,
Ҳар хонадон ичра бир шўх овоза. («Қозоқ оқинларига»)
Бу мисрада қўлланган -ка аффикси соф кичрайтириш маъносини ҳосил қилиб, коннотатив вазифа бажарган. Баъзан мазкур сўзга кичрайтириш маъноси -ак аффиксини қўшиш билан ҳосил қилинади:
-гина аффикси нафақат от ва сифатларга, балки равиш, олмош, феъл, ҳатто ундов ва кўмакчиларга ҳам қўшилиб турли хил маъно нозикликларини юзага чиқаради.
1. -гина аффикси от туркумига оид сўзларга бирикканда маьнони кучайтиради ҳамда нутқ субъектининг баҳо муносабатини акс эттириб, коннотатив маънони ҳосил қилади:
Нега жимсиз? Кўздан оққан ёшгинам билан,
Йиллар ғами оқартирган бошгинам билан эгилайин, оёғингиз ўпайин.
(«Истанбул фожиаси»)
Бу ўринда - гина аффикси орқали нутқ субъектининг баҳо муносабати (ачиниши) ҳам акс этган.
Қуйидаги мисрада эса -гина аффикси суйиш, эркалаш маъносини янада бўрттиришга хизмат қилган:
Хайр сенга, хумор кўзли Азгануш,
Хайр энди кўришгунча, жонгинам. («Хайрлашув»)
2. -гина аффикси равиш туркумига оид сўзларга бирикканда таъкидни оширади ҳамда нутқ субъектининг баҳо муносабатини акс эттириб, коннотатив маънони ҳосил қилади. Масалан:
Онажоним сокингина ухлаб ётарди. («Истанбул фожиаси»)
Ушбу шеърий мисрада -гина аффикси орқали нутқ субъектининг ижобий баҳо муносабати ифодаланган.
3. Э.Воҳидов асарларида -гина аффикси сифатларга қўшилганда қуйидаги маъноларни ҳосил қилади:
а) маънони кучайтиради. Бунда -гина аффикси белги маъносини кучайтириш ҳамда нутқ субъектининг баҳо муносабатини ифода этиш орқали коннотатив маъно ҳосил қилади:
Бераҳмлар солдилар кишан
Нозиккина оқ билагингга. («Орзу чашмаси»)
б) кичрайтириш маъносини ҳосил қилади. -гина аффикси луғавий маъносига кўра кичиклик маъносини англатадиган сифатга қўшилганда, белгининг ортиқ даражада кичик эканлигини ифодалайди:
Кичкина жонимга лекин қай ғаним
Юз минг мегатонлик бомба қўймоқда. (“Юртим боласи”)
Баъзан -гина аффиксининг равиш туркумидаги сўзлашув нутқига хос сўзларга қўшилиб, кичрайтириш маъносини ҳосил қилишини кузатиш мумкин: Э, жиндаккина жони бору туришини қаранг. («Олтин девор»)
Ушбу мисрада қўлланган жиндак сўзи бир оз, озгина, қиттак деган маъноларни англатади³¹. Бу сўзга -гина аффикси қўшилиб предмет ҳажмининг озлиги маъноси бўрттирилган ва шу орқали коннотатив маъно ҳосил қилинган;
в) кичрайтириш-суйиш маъносини ҳосил қилади. -гина аффикси сифат орқали ифода­лан­ган белгининг ортиқ даражада кичиклиги маъносини ифода этиш билан бирга, нутқ субъектининг ижобий баҳо муносабатини ҳам акс эттиради:
Яшар эди кичкина бир чол