Ва ўрта махсус

6-топшириқ. Ушбу “Нилуфар гули”дан фойдаланган ҳолда –лар қўшимчасининг услубий хусусиятларига тааллуқли гаплар тузинг ва маъносини изоҳланг.



7-топшириқ. Гапларни ўқинг, қаратқич ва тушум келишиги шакллари ўринли қўлланганми? Ҳар бир келишик шаклини ўз ўрнига қўйиб, кўчириб ёзинг.
1.Болаларни сон-саноғи йўқ. 2.Бу ниманинг оқибати? Ҳаётни билмасликни оқибати. Агар бутун гармдорининг кўрган бўлганингизда билардингизки…(Ф.Мусажонов) 3.Э, укам, соатнинг тайини борми бизни ишда? (Ў.У.) 4. Одамларни кўнглини топиш керак. 5. Павел Корчагин образи ватаннинг севишга ундайди. 6. –Ойижон, бу кимни укаси?- Сени синглинг, қизалоғим! -Мени синглим?! -ҳайрон боқиб турарди Назира. 7.Сен нимани санаяпсан? Ажриққи илдизиними? Ур кетмонингни. (С.Кароматов)


Мустақил бажариш учун қўшимча вазифалар





1-топшириқ. Услубий хусусиятга эга бўлган эгалик ва келишик қўшимчалари қатнашган сўзларни аниқлаб, изоҳлаб кўчиринг.
Мисол: оналарнинг-оналардан
1.Бенуқсон, энг муқаддас саналган оналарнинг бири бўлишини, ҳамма уларга хавас қилишини орзу қиларди доим. (Ж.Абд.) 2.Қўчқор. Олимтой, жигарим, гап бундоқ... (Ш.Бошбеков) 3.Бироқ шуни айтиб қўяйки, бу қудратингизга ҳам кафил бўлолмайман. (Ж.Абд.) 4. Бу унинг ҳадеб кўз ёш тўкиб йиғлашидан тўхтатди. (Мирмуҳсин) 5. Бу китоблардан... ўқигандирсиз? -деди Саидий тутилиб. (А.Қ.) 6.Ҳоким тўра телефон берди, мендан бир оз койиди. (Ч.)

2-топшириқ. Ихтиёрий бадиий асардан субъектив баҳо шаклларига доир мисоллар топинг ва уларни изоҳланг.

3-топширниқ. Қуйидаги шеърда қисқарган ва белгисиз қўлланган келишик қўшимчаларини топиб тушунтиринг.
Ойдан тушганми аёллар?
Мақтасак, юзларин ой деймиз
Кўзларин юлдузга тенглаймиз
Ўхшашин осмондан излаймиз
Ё ойдан тушганми аёллар?

Ўт тушиб гоҳида бу жонга

Дил бердик нозанин жанонга
Ўйлаймиз термулиб осмонга
Ё ойдан тушганми аёллар?

Гуллар ҳам очилар аёл деб

Ҳидлари сочилар аёл деб
Эркаклар осилар аёл деб
Ё ойдан тушганми аёллар?

Аёллар қошида гоҳо биз

Севгидан сўраймиз чўкиб тиз
Бизлар-ку эркаклар ерликмиз
Ё ойдан тушганми аёллар?

4-топшириқ. Қаратқич (-нинг), жўналиш (-га) ва тушум (-ни) келишиги қўшимчаларининг ўхшаш ва фарқли жиҳатларини Венн диаграммаси орқали изоҳланг.