V. V. Mayskiy



Download 7,23 Mb.
Pdf ko'rish
bet86/182
Sana13.04.2022
Hajmi7,23 Mb.
#548497
1   ...   82   83   84   85   86   87   88   89   ...   182
Bog'liq
Fundamental Farmakologiya 2020y. (Mayskiy tarjima) (1)

9-Rasm
. Efferent innervatsiya 
АЦХ - asetilxolin ; Aдр – adrenalin; НА – noradrenalin; 
3 boʻlim. Xolinergik sinapsga ta’sir qiluvch moddalar. 
Xolinergik sinapslarda qoʻzgʻalishlar atsetilxolin yordamida amalga oshiriladi Atsetilxolin 
atsetilkoenzim A va xolindan, xolinergik nerv uchlari sitoplazmasida sintezlanadi; faol 
transport orqali u pufakchalarga kiradi va pufakchalarga toʻplanadi. Nerv impulslari 
kelganda nerv uchlari membranasi depolyarizatsiya boʻlib, potensialga bogʻliq kalsiy 
kanallari ochilib, Ca
2+
ionlari nerv uchlari sitoplazmasiga kiradi va vezikula membranasi 
oqsillarini presinaptik membrana oqsillari bilan oʻzaro ta‘sirini taminlaydi. Natijada, 
vezikulalar presinaptik membranaga terilib, sinaps boʻshligʻiga ochiladi va atsetilxolinni 
chiqariladi.
Markaziy nerv sistemasi 
Parasimpatik innervatsiya
 
Simpatik innervatsiya 
Harakat innervatsiyasi 


86 
Manbaa:
@pharma_baza
10-rasm.
Xolinergik sinaps. XAT – Xolinatsetiltransferaza; АцКоа – Atsetilkoenzim A; 
АцХ – Аtsetilxolin; АХЭ – Аtsetilxolinesteraza; 
Аtsetilxolin postsinaptik membrana retseptorlarini 
(xolinergik retseptorlari)
qoʻzgʻatadi va 
atsetilxolinesteraza fermenti yordamida xolin va sirka kislotasiga parchalaydi. Xolinning 
katta qismi 
(tahminan 50 foizi)
presinaptik membrana orqali qayta ushlab olinadi va 
yangidan atsetilxolin sintezlanishi uchun sitoplazmaga transportirovka qilinadi.
Xolinergik neyron boʻylab impuls oʻtishini turli bosqichlarida ta‘sir qiluvchi moddalar 
ma‘lum. Vesamikol atsetilxolinning pufakchalarga kirishini bloklaydi. Mg
2+
ionlari va 
aminoglikozidlar Ca
2+
ning potensialga bogʻliq kalsiy kanallari orqali nerv oxirlariga qayta 
kirishiga toʻsqinlik qiladi 
(aminoglikozidlar nerv-mushaklarning oʻtkazishni buzishi 
mumkin)
. Botulinum toksini sinaptobrevini 
(presinaptik membrana oqsillari bilan oʻzaro 
ta’sir qiluvchi pufak membranasi oqsili)
proteoliz 
(fermentativ parchalanish)
qiladi va 
pufakchalarning presinaptik membranaga terilishini oldini oladi. Shunday qilib, xolinergik 
neyronlardan atsetilxolinning chiqishi kamayadi. Botulizmda nerv-mushak oʻtkazuvchanligi 
buziladi; ogʻir holatlarda nafas muskullari falajlanishi mumkin. 4-aminopiridin presinaptik 
membrananing K
+
kanallarini bloklaydi. Bu membranani depolarizatsiyasiyalanishiga va 
atsetilxolinni chiqarishga yordam beradi. 4-aminopiridin nerv-mushaklarning oʻtkazuvchan-
ligini osonlashtiradi. Antixolinesteraza moddalari atsetilxolinesterazni ingibirlaydi va shu 


87 
Manbaa:
@pharma_baza
bilan atsetilxolin parchalanishini oldini oladi; xolinergik oʻtkazuvchanlik faollashadi. 
Xolinergik retseptorlarni faollashtiruvchi moddalar xolinomimetiklar deyiladi 
(yunoncha 
“mimesis” – “taqlid”; bu moddalar oʻz ta’sirida asetilxolinga “taqlid qiladi”).
Xolinergik 
retseptorlarni bloklovchi moddalarga xolinoblokatorlar deyiladi. Gemixoliniy atsetilxolinni 
nerv uchlariga qayta yutulishiga toʻsqinlik qiladi.
 
Xolinergik sinapsni faollashtiruvchi moddalar. 
Amaliy tibbiyotda xolinergik sinapsni faollashtiruvchi moddalardan – xolinomimetiklar
hamda antixolinesterazalar 
(asetilxolinesterazani bloklovchi) 
qoʻllaniladi. 

Download 7,23 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   82   83   84   85   86   87   88   89   ...   182




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish