V. V. Mayskiy

1.3. Adsorbsiyalovchi moddalar
Adsorbsiyalovchi moddalarga 
aktivlashtirilgan koʻmir
(oʻsimlik va hayvonlardan olingan 
maxsus maydalangan koʻmir katta adsorbsiyalovchi yuzaga ega).
Preparat alkaloidlar, ogʻir 
metall tuzlari hamda ovqatdan zaharlanganda suvda suspenziya sifatida buyuriladi. 
Aktivlashtirilgan koʻmir zaharli moddalarni adsorbsiyalab, ularning oshqozon - ichak 
yoʻllarida soʻrilishiga va rezorbtiv zaharli ta‘sirni namoyon qilishiga qarshilik koʻrsatadi.
Aktivlashgan koʻmir meteorizmda 1-2 ta tabletkadan kuniga 3-4 marta ichish buyuriladi.
2-Boʻlim:
Sezuvchi nerv oxirlarini qoʻzgʻatuvchi moddalar.
 
Sezuvchi nerv oxirlarini qoʻzgʻatuvchi farmakologik moddalar har xil darajada tanlab ta‘sir 
koʻrsatishga ega. Har xil retseptorlarga universal stimullovchi ta‘sir koʻrsatuvchi moddalar 
qoʻzgʻatuvchi vositalar deb nomlanadi. Bundan tashqari muayyan retseptorlarni tanlab 
stimullovchi moddalar guruhi mavjud.Bu moddalarga achchiq kiradi 
( ta’m retseptorlarini 
tanlab stimullaydi)
, reflektor ta‘sirga ega qustiruvchi vositalar 
(oshqozon retseptorlarini 
tanlab stimullaydi)
, koʻpchilik kuchsizlantiruvchi vositalar 
( ichak retseptorlarini tanlab 
stimullaydi)
. Bu moddalar haqidagi ma‘lumotlar 20 boʻlim "Hazm qilish organlari 
funksiyasiga ta‘sir koʻrsatuvchi moddalar" da koʻrsatilgan. 13 boʻlim " Nafas tizimi 
funksiyasiga ta‘sir koʻrsatuvchi moddalar" da reflektor ta‘sirga ega balgʻam koʻchiruvchi 
vositalar 
( oshqozon retseptorlarini tanlab stimullaydi)
da koʻrsatilgan. 
2.1 TA’SIRLANTIRUVCHI VOSITALAR 
 
 
Ta‘sirlantiruvchi vositalarga: ammiak eritmasi, xantal efir yogʻi, 20-40% etil spirti, mentol, 
qalampir plastiri " Finalgon" mazi kiradi.
Ta‘sirlantiruvchi vositalar sezuvchi retseptorlarni qoʻzgʻatib, 
reflektor reaksiya
chaqiradi. 
Ammiak parlari bilan nafas olinganda yuqori nafas yoʻllari retseptorlari va reflektor 
(sezuvchi nerv tolalari orqali)
MNS qoʻzgʻaladi.