Узбекистон республикаси вазирлар maxjcamach Х. Узуридаги «оила» илмий-амалий



Download 7,73 Mb.
Pdf ko'rish
bet152/200
Sana24.02.2022
Hajmi7,73 Mb.
#205613
1   ...   148   149   150   151   152   153   154   155   ...   200
Bog'liq
Оила энциклопедияси. Акрамова Ф.А

Чакалокнинг нафас олиши. Бола ту­
гилган захотиёк унинг бурни ва огзи ташки
181


мухит б-н мулокотга киришади. Бу жара- 
ёнда унинг кукраги бир текис тез-тез кута- 
рилади, бола организмида тез суръатда ута 
мураккаб, мухим узгаришлар руй беради. 
Х,озиргина кислородни онадан олиб турган 
бола тугилгач, киндиги кесилиши б-н ода- 
тий инсонлар каби нафас ола бошлайди. У 
огзини очади ва упкасига кирган хаво уни 
ростлаб, тулдиради, ковургаларини кескин 
керади. Кукрак кафаси кутарилади. Упка 
кизариб, говакланади. Кон юракдан упка 
томирларига утиб, у ерда кислородга ту- 
йинади; шу тарифа юрак-упка кон айлани- 
ши юзага келади. Чакалок энди катталар- 
дек нафас ола бошлайди. Лекин гудак 1 
ёшга тулгунча нафас олиши бир меъёрда 
эмас, балки гох юзаки, гох чу кур, гох тез, 
гохида секин булиши мумкин. Чакалок 
юракчаси жуда тез, урта хисобда дак.сига 
120-130 марта, катталарникига Караганда, 
деярли 2 баробар тезрок уради. 
Чакалокнинг таъм билиш хусусияти. 
Тугилганидан 12 соат кейинок бола ог- 
зига ширин сув томизилса, тамшаниб, лаз- 
затлангандек ётади, агар нордон лимон 
суви томизилса, башарасини бужмайти- 
ради. Бола тугилганиданок ширин, шур, 
аччик, нордон таъмни ажратади. Канд уни 
тинчлантиради, аччик ва нордон таъм эса 
безовта килади. Азалдан маълумки, эми- 
зикли аёл кукрак сутини купайтириш ва 
таъмини бузмаслик учун туйимли, хуш- 
хур овкатлар, ошкукларни истеъмол кил- 
ган, чунки бундай овкатланиш натижасида 
пайдо булган сутни бола маза килиб эмади. 
Пиёз ва саримсок каби нарсалар истеъмол 
килинса, сут таъми бузилиб, бола уни яхши 
эммайди.
ЧАКАЛОКНИ Ю ВИБ-ТАРАШ - кун- 
далик чумилтиришдан ташкари, чакалок 
хар куни эрта б-н ювиб-таралади. Бунда 
болани эмизиб, овкатлантириб булгач, 
ечинтириб бадани синчиклаб куздан кечи- 
рилади, териси, буйни, култиклари, чоти,
182
таким, тирсак, кулок чиганоги оркаси- 
даги тери бурмаларида кизарган, бичил- 
ган жойлар бор-йуклиги текширилиб, уша 
жойларга стерил вазелин ёки кайнатилган 
усимлик мойи суртилади. Чакалок юзи ва 
куллари эса уй хароратидаги кайнаган сув- 
га пахта хуллаб артилади. Кайнаган сувга 
хулланган пахта б-н кузларининг бурча- 
гидан бурун томонига караб артиб тури- 
лади (хар бир кузга алохида пахта). Бурун, 
одатда, пахта пилик б-н тозаланади, агар 
унда каткалок булса, бир томчи усимлик 
мойи томизиб юмшатилади ва вазелин 
суртилган пахта пилик б-н тозаланади 
(бу уринда гугурт чупи ёки шунга ухшаш 
каттик нарсага пахта ураб ишлатиш асло 
мумкин эмас). КУЛ°К чиганоклари хул 
пахта, кулок тешиклари эса пахта пилик 
б-н артилади. Чакалок огзини артиш мум­
кин эмас, чунки огиз ш иллщ пардаси но- 
зик булиб, тез шикастланади. Агар огиз, 
лаб, лунжда ёки тилда ок доглар пайдо 
булса, чакалокни дарров врачга ёки хам- 
ширага курсатиш зарур.
Агар бола бошида окиш казгоклар хо- 
сил булса, кайнатилган усимлик мойи сур­
тилади. Чумилтирганда казгоклар тушиб 
кетади. Чакалок тирнокларини (одатда, 
бола 3 хафталик булганда биринчи бор тир- 
ноги олинади) жуда калталатмаган холда 
олиш, ишлатишдан аввал кайчини кайна- 
тиш ёки спирт, одеколон б-н артиш зарур.
Таги хул булган болани узок ёткизиб 
куйиш мумкин эмас. Чакалок суткада 15 
марта сияди, дастлабки пайтларда кунига 
3-5 марта ичи келади (3-5 ойдан кейин 
кунига 
2 -4
марта ичи келади). Ичи келга- 
нидан кейин хар сафар унинг остини илик 
сув б-н яхшилаб ювиш лозим. Киз бола 
остини олдидан орка томонга карата юви- 
лади. Кейин яхшилаб артиб, куритиб чот 
бурмаларига вазелин суртиб ёки болалар 
упасини сепиб куйиш керак. Она чакалок 
терисини яхшилаб парвариш килиши, би-


чилиши, шилинишининг олдини олиш 
учун доим кузатиб бориши жуда мухдм. 
Чунки терининг зарарланиши натижаси- 
да бола организмига инфекция утиши ва 
окибатда мургак болада турли касалликлар 
пайдо булиши мумкин. Шунинг учун чака- 
локни йургаклашдан аввал маълум тери 
бурмаларини яхшилаб куздан кечириш 
керак. Агар болада майда йирингли тош- 
малар булса, дарх,ол уйга врач чакиртириш 
зарур. Бола бир ойлик булгунга кадар по- 
ликлиникага олиб чщилмайди, врач уйда 
даволайди. Йирингли тошмаларни теридан 
бир оз кутарилиб турадиган майда окиш 
нуктачалардан фарклаш керак. Бу нукта- 
чалар касаллик булмай, тезда уз-узидан 
йуколиб кетадиган х,олатдир. Ундан курк- 
маса хдм булади. Кам хдлларда боладан 
куп тер ажраши натижасида оёк кафтида 
ёки юзи ва бошида сувли тошмача пайдо 
булади ва бир оз вактдан кейин йу кол ад и. 
Бунда терини яхшилаб парвариш килиш 
лозим. Киндик ярасининг тугри ва пух- 
та парвариш килиниши хам боланинг ке- 
йинги саломатлигини таъминловчи мухим 
омилдир. Бола тугилганидан кейин озгина 
киндик колдиги колади. Тушгунига кадар у 
стерил бинт б-н боглаб куйилади. Она унга 
кул теккизмайди. Киндик, одатда, 4-6 кун- 
да куриб, тушиб кетади. Тугурукхонадан 
чиккандан кейин хам унинг х,олатини бола- 
лар врачи ва хдмшира кузатиб боради. Она 
ва бола уйга келганида киндик яра хали 
сувсираб турган булса, 

Download 7,73 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   148   149   150   151   152   153   154   155   ...   200




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish