ЎҚув адабиёти овқатланиш

Беморларнинг овқатланишга нисбатан субъектив муносабатини ҳисобга олиш. Ушбу қоида бемор одамнинг маълум психоэмоционал статусига асосланган. Барча беморларда камида астеник синдром мавжуд бўлиб, унинг доирасида иштаҳа пасаяди ва кўпинча таъм билиш бузилади, шунгдек, овқатланиш тартибига риоя қилишга нисбатан салбий муносабат пайдо бўлади. Шу туфайли ҳам парҳез пазандалиги усуллари улкан аҳамият касб этади. Парҳез таомлари шундай тайёрланиши, сузилиши ва беморга берилиши керакки, нормал иштаҳа (“у овқат пайтида келади” деб айтиладигани) пайдо бўлишига ёрдам берсин. Бунинг учун, биринчидан, ҳафта давомида ҳар куни бир хил овқат пиширавермасдан, оптимал таомнома тузиш ва таом тайёрлаш шаклини танлаш керак. Иккинчидан, жуда катта порцияда бериш ва овқат ейиш вақтини ортиқча чўзмаслик керак. Учинчидан, иложи борича беморнинг истакларини ҳам ҳисобга олиш керак. Беморнинг истагини ҳисобга олиш катта, белгиламайдиган роль ўйнайди. Бемор ьамлакатимизда кўп йиллик амалий тадқиқотларга асосланиб қабул қилинган қонун-қоидаларга мувофиқ қўлланилувчи парҳез столи доирасига кирмайдиган таомларни танлай олмайди.

Парҳез таомларини тайёрлашнинг махсус усуллари мавжуд бўлиб, улар нафақат нормал иштаҳани қўзғатибгина қолмай, балки муайян парҳезшунослик вазифасини ҳам бажарадилар. Турли усуллар билан тайёрланган айнан бир хил таом баъзан тубдан қарама-қарши хоссаларга ва организмга таъсир қилиш даражасига эга бўлиши аниқланган. Айтайлик, тийрак гуручли бўтқа бошқа бўтқаларга нисбатан ошқозонда кўпроқ
ушланиб қолади, аммо уни гомоген масса сифатида эзиб берилса, анчагина тезроқ ҳазмланади ва ошқозонга юклама туширмайди.

2. 
   Парҳез овқатланишини тайинлашга индивидуал ёндошув. Асосланган парҳез муолажаси (диетотерапия) анамнезни йиғиш, клиник манзара ва лаборатория текширувлари, шу жумладан, овқат статуси кўрсаткичларини таҳлил қилиш бўйича пухта ишлашни талаб қилади.
   
3. 
   Овқатланиш тартибига қатъий риоя қилиш. Овқат танаввул қилиш кун давомида, баъзи беморлар учун эса сутка давомида тўғри тақсимланиши керак. Декомпенсация босқичидаги юрак етишмовчилиги, ошқозон ва панкреатик секреция ошганлиги, гипогликемияга мойиллик каби касалликларда овқат танаввул қилишлар орасидаги вақт 4 соатдан ошмаслиги (шу жумладан, тунда ҳам) шарт. Кўпинча шифохоналарда шифокорнинг тайинлашига мувофиқ ҳолда овқат танаввул қилиш калориялилик ва овқатланиш зичлиги бўйича тақсимланиб, 4 ... 6 марталик овқатланиш қабул қилинади.