ЎҚув адабиёти овқатланиш

Парҳез овқатланишининг қонун-қоидалари. 1. Овқатланиш бемор организмининг эҳтиёжлари ва имкониятларига мос бўлиши керак. Носоғлом организмнинг озуқа моддалари ва қувватга бўлган физиологик эҳтиёжи ва уларни самарали утилизация қилиш имконияти орасида мувозанат ўрнатиш (рационал овқатланиш талабларига мос ҳолда) лозим. Турли касалликларда рациондаги у ёки бу нуриентлар миқдорини чеклаш талаб этилади: оқсиллар (ревматизмда, буйрак хасталикларининг
кўпчилигида, аллергияда), ёғлар (жигар, ўт чиқариш йўллари, йўғон ичак касалликларида, атеросклерозда), углеводлар (семизликда, қандли диабетда, тери касалликларида), ош тузи (буйракнинг барча касалликларида, гипертония касаллигида).
Баъзан, аксинча, озуқа моддалари тушишини оширишга эҳтиёж пайдо бўлади. Масалан, реактив панкреатитда, куйиш касаллигида, нефротик синдромда (буйрак етишмовчилиги бўлмаганда), сил касаллигида оқсилларни ёки малабсорбция синдромида бутун бошли нутриентлар мажмуасини ошириш лозим бўлади.
Бунақанги чеклашлар нутриентограмманинг салмоқли мувозанати бузилишига олиб келади. Шу тариқа, касалликларнинг зўрайиши даврида талаб этилувчи чекловларга боғлиқ ҳолда ушбу қоида рационнинг эҳтимолий мувозанати бузилиши (дисбаланс)га йўл қўяди. Шу сабабли ҳам кўпгина парҳез столлари узоқ вақтга тайинланиши мумкин эмас. Бироқ рационда алмаштириб бўлмайдиган нутриентларнинг қисқа вақтга бўлса-да, аммо миқдор жиҳатидан аҳамиятли қисқартилиши беморнинг умумий аҳволи ёмонлашишига олиб келиши мумкин. Бу, биринчи навбатда, оқсилларнинг чекланиши заруриятини келтириб чиқаради. Унинг овқатланишдаги мутлоқ танқислиги (физиологик меъёрга кўра 100 г.да 40 г.)ни тўғрилашнинг усулларидан бири овқатланишнинг биологик қийматини ошириш учун таркибида тўлақонли ҳайвон оқсиллари бўлган маҳсулотлардан кўпроқ фойдаланиш усулидир.
Парҳез рационининг мувозанати бузилишлари (дисбаланси)ни максимал даражада тўғрилашга имкон берувчи яна бир усул айнан бир парҳез столининг чеклов даражалари турлича бўлган турли вариантларини алмаштириб (мавжуд номенклатура доирасида) қўллашдир.

2.