Uo‘K: 53(072) kbk

5.53. Leblan transformatori –Трансформатор Леблана - Leblanc’s 
transformers - 
Kyubner transformatorida ham uch fazali notortuvchi 
iste’molchilarni ta’minlash uchun 10(35) kV kuchlanishli uch fazali 
chulg‘amlar joylashtirilgan (5.18-rasm). Uch fazali tizim nosimmetrik 
yuklamasini energetik tizim va iste’molchilar ish rejimlariga ta’siri 
o‘rganilganda kuchlanishlar nosimmetriyasi asosan elektr uzatish 
liniyalaridagi kuchlanish pasayishlari bilan aniqlanadi. Bu kuchlanish 
pasayishlari esa tortuvchi nimstansiyalarning joylashish o‘rni va ularning 
yuklamalariga bog‘liq bo‘ladi. Tortuvchi nimstansiyalar liniyalarga qanday 
ketma-ketlikda ulanishidan qat’iy nazar har bir fazada bir xil kuchlanishlar 
pasayishiga erishib bo‘lmaydi, chunki nosimmetrik yuklamalar elektr 
energiyasi manbalaridan har xil masofada joylashgan bo‘ladi. Bu holatga 
amalda qo‘llaniladigan tortuvchi nimstansiyalarni manba bilan ta’minlash 
sxemasi ham salbiy ta’sir ko‘rsatadi. 
Chunki nimstansiyalarni navbati bilan liniyaning u yoki bu fazasiga 
ulash har bir alohida faza yuklama nosimmetriyasini oshirib yuboradi. 
Bundan tashqari, tortuvchi nimstansiyalar yuklamalari keng diapazonda 

---

176
doimiy ravishda o‘zgarib turadi va nimstansiyalar yuklamalari umumiy holda 
bir-biriga teng bo‘lmaydi. 
a) 
b) 
5.18-rasm. Leblan transformatori:
a
- chulg‘amlar ulanish sxemasi; 
b
– kuchlanishlar 
vektor diagrammalari 
Ikki tomonlama ta’minlash sxemasida ishlayotgan temir yo‘l 
uchastkalarida Skott, Kyubner va Leblan transformatorlari o‘rnatilgan 
yondosh nimstansiyani elektr uzatish liniyasi va tortish tarmog‘iga ulashda 
uning chap ta’minlash yelkasiga berilayotgan kuchlanish undan avvalgi 
nimstansiya o‘ng ta’minlash yelkasiga berilayotgan kuchlanish bilan bir xil 
bo‘lishi lozimligiga e’tibor berish kerak bo‘ladi.