Uo‘K: 4(100) (075) kbk: 63. (0) R-17 Rajabov, Ravshan Jahon tarixi

3. Til, yozuv, ta’lim tizimi. Qadimgi misrliklarning tili va 

yozuvi ming yillik tarix davomida o‘z taraqqiyotining 5 bosqichi-

ni bosib o‘tdi: 

1. Qadimgi podsholik davridagi til.

2. O‘rta Misr klassik tili (bu tilda noyob adabiy asarlar yaratil-

gan).

3. Yangi Misr tili (mil.avv. XIV–VIII asrlar). 

4. Demotik til (mil.avv. VIII–milodiy V asri).

5. Kopt tili (III–VII asrlari).

Qadimgi podsholik aholisi tilini Yangi podsholik aholisi tu-

shunmagan. Misr tili chetga chiqmagan. Milodiy III asrdayoq 

qadimgi Misr tili o‘lik edi. Uning o‘rniga yangi kopt tili keldi. VII 

asrda kopt tilini arab tili siqib chiqardi. Hozirgi kunda Misrda 

faqat 4,5 mln kishi kopt tilidan foydalanadi. 

Misr yozuvi mil.avv. IV ming yillik oxirida rasm-yozuv, pik-

tografiya  asosida  kelib  chiqdi.  Faqat  O‘rta  podsholik  davri-

ga kelib rivoj langan yozuvga aylandi. Mil.avv. II ming yillikda 

700 iyeroglif keng ishlatilgan. Yozuv uchun material sifatida 

tosh (inshoot, sag‘ana, haykallar), loy taxtachalar (ostrakon), 

yog‘och, charm va papirus xiz mat qilgan. 

Misrdan bizgacha maktab matnlari yozilgan papiruslar yetib 

kelgan. Jumladan, o‘quvchilarning yozuvlari, o‘quv qo‘llanma-

lar, namuna uchun adabiy matnlar. Misrliklar yozuvni «Ilohiy 

so‘z» deb aytganlar. O‘qituvchilar o‘quvchilar uchun mashqlar, 

ko‘rsatmalar tuzganlar. Misrda o‘qish va yozishni bilgan kishilar 

qadrlangan. Zodagonlar o‘zlari va bolalarining savodli bo‘lishiga 

jiddiy e’tibor berganlar. 

Misrda maktablar bir necha bosqichli bo‘lib, o‘qish pullik 

bo‘lgan. Har mingta misrlikdan faqat to‘rttasi savodli bo‘lgan, 

davlat boshqaruvi uchun savodli mirzolar tayyorlash maktab-

larida ta’lim olish sharaf hisoblangan. Mirzolar jamiyatda 

katta obro‘ga ega bo‘lganlar. Bizgacha mirzalarning ko‘p son-

li haykallari yetib kelgan. Maxsus tibbiyot maktablari bo‘lib, 

ularda tabiblar tayyorlangan.