Universiteti arxitektura fakulteti

1.6. Qala aymaǵınıń balansı 
Qala territoriyası imaratlar, inshaatlar, kósheler, kóklemzarlar menen bánt. 
Qala maydanı yáki onıń bir bóliminiń bo’liniwin analiz qılıw ushın maydan boyınsha 
territoriyanıń bólekleri kórsetilgen yáki ulıwma maydannan procent kórsetkishlerinde 
kórsetilgen keste dúziledi. Bul keste aymaq balansı delinedi. 
Qala aymaǵı balansı
- túrli funkcional wazıypaǵa iye aymaqtıń kólemin 
xarakteristikasinıń qatnasın xarakterlewshi
kórsetkishler dizimine aytıladı. Aymaq 
balansı úlkenligi, maydannıń bóliniwi boyınsha bir wazıypaǵa iye bolǵan obyektlerdi 
salıstırıwǵa hám joybardıń jaqsı jaman táreplerin bahalawǵa járdem beredi. Aymaqtıń 
berilgen balansı nátiyjesine kóre, ayırım aymaqlardıń úlkenligin esaplaw múmkin.

---

17 
Joybarlaw normaları texnikalıq kórsetpelerde payda bolǵan bolıp, sol sıyaqlı 
obyektlerdi analiz tiykarında dúzilgen qalalardıń elementleri hám funkcional 
aymaqları ushın usınıs etilgen aymaq balansı keltirilgen. 
Hár bir qalanıń ózine tánligi hár túrli aymaqlar kórsetkishleriniń mánisin 
anıqlap beredi. Biraq hár bir dizim ishindegi elementlerdiń shamalıq mánisi 
joybarlawshi maǵlıwmatnaması “Qala qurılısı” nda keltirilgen maǵlıwmatlarına kóre 
qabıl etiliwi múmkin. 
Qalalardıń ayırım funkcional aymaqları territoriyalarınıń balansı, % 
Aymaq 
Qurılıstıń birinshi 
náwbetinde 
Keleshektegi 
Ga 
% 
Ga 
% 
I.
Seliteb aymaq. 
1.
Xalıq jasaw orınlarındaǵı 
mikrorayon hám kvartallar 
55-36 
57-38 
2. Jámiyetlik mekemeler hám 
ushastkaları. 
18-27 
13-18 
3. Jámiyet paydalanılatuǵın 
kóklemzarlar. 
12-21 
12-24 
4. Kósheler, jollar, ótiw orınları, 
avto toqtaw orınları. 
15-16 
18-20 
Seliteb aymaq boyınsha juwmaq
100 
100 
II.
Sanaat aymaǵı. 
1. Sanaat hám energetika 
kárxanaları hám olarǵa baylanıslı 
awıl xojalıq mekemeleri.
60-70 
60-80 
2. Kósheler, jollar, avtojollar, tar 
kósheler, avtomobil toqtaw ornı. 
5-10 
5-6 
3. Jámiyetlik imaratlar hám dem 
alıw ushastkaları. 
2-3 
2-5 
4. Basqa aymaqlar (sırtqı 
transport hám kommunal saqlawshı 
xanalar obyektleri ushastkaları) 
33-17 
33-9 
Sanaat aymaq boyınsha juwmaq. 
100 
100 

---

18 
III.
Kommunal – 
saqlawshı xanalar aymaǵı. 
1. Saqlawshı xanalar hám 
kommunal kárxanalar 
60-70 
60-80 
2. Kósheler, jollar, tar kósheler 
h.t.b 
5-10 
5-8 
3. Basqa territoriyalar. 
35-20 
35-12 
Kommunal aymaq boyınsha 
juwmaq. 
100 
100 
IV. Sırtqı transport boyınsha 
juwmaq. 
3-5 
3-5 
Qala boyınsha juwmaq.