Umumiy fizika kursidan masalalar to’plami

 
TOʻLQIN OPTIKASI 
851.
Yorugʻlik tezligini aniqlashda Fizo quyidagicha tajriba oʻtkazdi. Yorugʻlik 
oqimi aylanuvchi tishli gʻildirakning tishlari orasidagi tor tirqishdan oʻtib, 
gʻildirakdan 
l=8,7 km
masofada joylashgan koʻzgudan qaytadi va yana 
gʻildirakning tishlari orasidan oʻtadi. Gʻildirakning aylanish chastotasining 
qanday eng kichik qiymatida qaytgan nur koʻrinmay qoladi? Gʻildirakning 
tishlar soni 
N=720
. 
852.
Temir tunukali uy tomidan yorugʻlik tarqoq holda qaytadi, radiotoʻlqinlar esa 
huddi shu tomdan tekis qaytadi. Nimaga? 
Yorugʻlik va rang. Yorugʻlik dispersiyasi 
853.
Qizil fonga yozilgan oq yozuvni yashil rangli yorugʻlik bilan yoritsak qanday 
koʻrinadi? 
854.
Suv toʻlqin uzunligi 
λ=728 nm
boʻlgan qizil yorugʻlik bilan yoritildi. Bu 
yorugʻlikning suvdagi toʻlqin uzunligi qanday? Suv ostida koʻzini ochgan 
odam qanday rangni koʻradi? Suvga solingan rangli pozitiv fotoplyenka 
qanday rangni koʻrsatadi? 
855.
Ingliz fizigi lord Reley muhitdagi kichik bir jinsli emasliklarda qisqa 
toʻlqinlar uzun toʻlqinlarga nisbatan kuchliroq sochilishini aniqladi. Bundan 
kelib chiqib, osmonning koʻk rangda koʻrinishini tushuntiring. 
856.
Nimaga Quyosh va Oy gorizontdan uncha balandda boʻlmagan paytda qizil 
tusda koʻrinadi? 
857.
Nimaga tutun ustuni qora fonda koʻkish rangda, oq fonda esa sariq yoki 
qizgʻish tusda koʻrinadi? 
858.
Nimaga qishning ochiq kunlari daraxtning qordagi soyasi koʻkish tusda 
boʻladi? 
859.
Quyida koʻp uchraydigan tasdiq oʻrinlimi: “Qizil, koʻk va yashil nurlardan 
turli proporsiyada aralashtirib, ixtiyoriy rangni hosil qilish mumkin”? 

---

134 
860.
Oq nur sindirish burchagi 
φ=45°
boʻlgan prizmaga 
α=30°
burchak ostida 
tushadi. Prizma shishasining sindirish koʻrsatkichi qizil nur uchun 
n
q
=1,62
, 
binafsha nur uchun esa 
n
b
=1,67
. Kengligi 
s=10 cm
boʻlgan ekran prizmadan 
qanday 
L
masofada joylashtirilsa, unda hamma koʻrinuvchi nurlar spektrini 
hosil qilish mumkin?