Umumiy fizika kursidan masalalar to’plami

 
OPTIK SISTEMALAR VA ASBOBLAR 
Linzalar 
792.
Agar MN – bosh optik oʻq, A – shulalanuvchi nuqta, A
1
– uning tasviri 
boʻlsa, yupqa linzaning optik markazi va fokuslari qayerda joylashganligini 
yasash orqali aniqlang (rasmga qarang). Shuningdek, linzaning turini 
(yigʻuvchi yoki sochuvchi) va tasvirning turini (haqiqiy yoki mavhum) 
aniqlang. 
783-masalaga. 

---

127 
792-masalaga. 
793.
Linzalarning fokusini yasash orqali aniqlang (rasmga qarang). MN – bosh 
optik oʻq va nurning boshlangʻich yoʻli berilgan. 
793-masalaga. 
794-masalaga. 
794.
Linzaning bosh optik oʻqida yotgan A nuqtaning tasvirini yasang (rasmga 
qarang). 
795.
Agar yigʻuvchi linzaning yuqori yarmi qoʻl bilan toʻsilsa, ekranda olinayotgan 
tasvir qanday oʻzgaradi? 
796.
Turli sindirish koʻrsatkichiga ega ikki xil shishadan 
qatlamli linza tayyorlandi (rasmga qarang). Bu linza 
nuqtaviy yorugʻlik manbaining qanday tasvirini hosil 
qiladi? Qatlamlar chegarasida yorugʻlik toʻla yutiladi deb 
hisoblang. 
797.
Ikki yoqlama qavariq linza har doim ham yigʻuvchi linza 
boʻladimi? 
798.
Buyum linzaning oldingi fokusidan 
a
1
=8,0 cm
masofada, uning ekrandagi 
tasviri esa orqa fokusdan 
a
2
=18 cm
masofada joylashgan. Linzaning 
F
fokus 
masofasini aniqlang. 
799.
Buyum va uning yigʻuvchi linzada hosil qilingan haqiqiy tasviri orasidagi 
mumkin boʻlgan eng kichik masofa qanday? Bunda linza qanday 
kattalashtirish beradi? Linzaning fokus masofasi 
F
. 
800.
Fokus masofasi 
F=40 mm
boʻlgan yigʻuvchi linza oʻt oldirgich shisha sifatida 
ishlatiladi. U yordamida hosil qilingan eng kichik yorugʻ dogʻning diametrini 
aniqlang. Quyosh diskining Yerdan koʻrinish burchagi 
β=9,3·10
-3
 rad
. 
796-masalaga. 

---

128 
801.
Buyumning yigʻuvchi linzadagi tasvirini u linza va fokus oraligʻida 
(d
boʻlgan holda yasang. Bunda yupqa linza formulasi 
f<0
deb hisoblansa oʻrinli 
boʻlishini isbotlang. 
802.
Sochuvchi linza yordamida buyumning tasvirini yasang. Bunda yupqa linza 
formulasi 
f<0
va 
F<0
deb hisoblansa oʻrinli boʻlishini isbotlang. 
803.
Fokus masofasi 
F=20 cm
boʻlgan yigʻuvchi linzaga yigʻiluvchi nurlar dastasi 
tushadi (rasmga qarang). Linzaning optik markazidan A nuqtagacha boʻlgan 
masofa 
a=30 cm
. Tasvir linzadan qanday 
f
masofada hosil boʻladi? 
803-masalaga. 
804-masalaga. 
804.
Oldingi masalani fokus masofasi 
F=-20 cm
boʻlgan sochuvchi linza uchun 
yeching (rasmga qarang). 
805.
Fokus masofasi 
F=-10 cm
boʻlgan sochuvchi linzada buyumning 2 marta 
kichiklashgan mavhum tasviri hosil qilindi. Buyum linzadan qanday 
d
masofada joylashgan? Nurlar yoʻlini va tasvirni yasang. 
806.
Agar buyumning sochuvchi linzadagi tasviri oʻzidan 
l=6,0 cm 
masofada 
boʻlsa, linzaning 
D
optik kuchini aniqlang. Buyum balandligi 
h=8,0 cm,
tasvir balandligi 
H=4,0 cm
. 
807.
Yigʻuvchi linzaning fokus masofasi 
F=50 mm
. Nuqtaviy yorugʻlik manbai 
MN bosh optik oʻqda linzadan 
d=60 mm
masofada joylashgan. Linzani 
diametri boʻyicha ikkita teng qismga ajratildi va bu qismlar MN oʻqqa 
simmetrik ravishda