Umumiy fizika kursidan masalalar to’plami

 
KVANT, ATOM, YADRO VA ZARRACHALAR 
906.
Geliy-neonli lazer 
P=2,0 mW
quvvat bilan uzluksiz rejimda ishlamoqda. 
Lazer nurlanishining toʻlqin uzunligi 
λ=630 nm
. Har sekundda lazer nechta 
foton nurlantiradi? 
907.
Monoxromatik nurlanishning har bir fotoni 
W
0
=4,4·10
-19
 J
energiyaga ega. Bu 
nurlanishning suvdagi 
λ
toʻlqin uzunligi qanday boʻladi? 
908.
Agar rentgen trubkasi spektrida eng “qattiq” nurlanish toʻlqin uzunligi 
λ
min
=3,0·10
-11
 m
boʻlsa, trubka qanday 
U
kuchlanish ostida ishlaydi? 
909.
Kaliy uchun fotoeffektning qizil chegarasi 
λ
max
=0,62 mkm
. Kaliyni 
λ=0,42 
mkm 
toʻlqin uzunlikdagi binafsha yorugʻlik bilan nurlantirilganda, uchib 
chiqqan fotoelektronlar qanday maksimal 
v
tezlikka ega boʻladi? 
910.
Metall katod sirtidan elektronlarni urib chiqaruvchi yorugʻlikning minimal 
chastotasi 
ν
0
=6,0·10
14
Hz
. Yorugʻlik chastotasi qanday boʻlganda, uchib 
chiqqan elektronlarni 
U=3,0 V
berkituvchi potensiallar farqi toʻliq ushlab tura 
oladi? 
911.
Biror metal sirti 
λ
1
=0,40 mkm 
toʻlqin uzunlikdagi binafsha yorugʻlik bilan 
yoritilganda, uchib chiqqan elektronlarni
U
1
=2,0 V
berkituvchi kuchlanish 
toʻliq ushlab turadi. Huddi shu metall sirti 
λ
2
=0,77 mkm 
toʻlqin uzunlikdagi 
qizil yorugʻlik bilan yoritilganda, bu 
U
2
berkituvchi kuchlanish qanday 
boʻladi? 
912.
Intensivligi 
I
boʻlgan elektromagnit nurlanish sirtga normal tushadi. 
Nurlanishning sirtga berayotgan bosimini quyidagi ikki: sirt absolyut 
yutuvchi va absolyut qaytaruvchi boʻlgan hollarda aniqlang. 
913.
Yorugʻlik absolyut qaytaruvchi sirtga tushmoqda. Agar nurlanish intensivligi 
I
, tushish burchagi 
α
boʻlsa, yorugʻlikning sirtga berayotgan bosimini 
aniqlang. 
914.
Vakuumda joylashgan yengil silindr kichik ishqalanish bilan oʻz oʻqi atrofida 
aylanishi mumkin (rasmga qarang). Silindr sirtining yarmi qora, qolgan yarmi 

---

144 
esa yaltiroq. Silindr uning oʻqiga perpendikulyar tushayotgan quyosh nurlari 
ta’sirida qanday aylanadi? 
915.
Har bir fotonining energiyasi elektronning 
tinchlikdagi energiyasiga teng boʻlgan elektro-
magnit 
nurlanishning 
λ
toʻlqin 
uzunligini 
aniqlang. Elektronning impulsi bunday foton 
impulsiga tenglashishi uchun elektron qanday 
v
tezlik bilan harakatlanishi kerak? Harakat-
lanayotgan elektronning 
W
e
energiyasi bilan 
W
γ
foton energiyasi orasidagi 
munosabatni aniqlang. 
916.
Bir 
gamma-kvant 
vakuumda 
elektron-pozitron 
juftligiga 
aylanishi 
mumkinmi? 
917.
Qanday chastotali nurlanish modda bilan ta’sirlashishi natijasida elektron-
pozitron juftligini hosil qila oladi? 
918.
Erkin elektron fotonni yutishi mumkinmi? 
919.
Toʻlqin uzunligi 
λ
boʻlgan rentgen nurlanishi modda bilan ta’sirlashishi 
natijasida tarqalish yoʻnalishi boshlangʻichga nisbatan 
Θ
burchakka ogʻdi. 
Bunda uning toʻlqin uzunligi