Umumiy fizika kursidan masalalar to’plami

MEXANIKA BOʻYICHA KOMBINATSION MASALALAR 
281.
Uzunligi 
L=3 m
va balandligi 
h=1,8 m
boʻlgan qiya tekislikning foydali ish 
koeffitsiyentini aniqlang. Ishqalanish koeffitsiyenti 
μ=0,1
. 
282.
m=1 kg
massali jism 
l=1 m
uzunlikdagi ipga bogʻlangan holda vertikal 
tekislikda aylanmoqda. Jism aylananing eng pastgi nuqtasidan oʻtayotganda 
ipning taranglik kuchi 
T=80 N
. Tezlik vektori vertikal yuqoriga yoʻnalgan 
paytda ip qoʻyib yuborildi. Jism aylananing pastgi nuqtasiga nisbatan qanday 
balandlikkacha koʻtariladi? 
283.
Ipga osilgan 
m
massali sharcha vertikal tekislikda tebranmoqda. Sharcha 
muvozanat vaziyatdan oʻtayotganda ipning taranglik kuchi 
T
1
=2mg
ga teng. 
Sharcha vertikaldan qanday eng katta burchakka ogʻadi? Eng katta burchakka 
ogʻgan paytda ipning 
T
2
taranglik kuchi qanday boʻladi? 
284.
Ipga osilgam 
m
massali sharcha ipning gorizontal holatigacha ogʻdirildi va 
qoʻyib yuborildi. Ip va vertikal orasidagi burchakning qanday qiymatida 
ipning taranglik kuchi 
mg
ga teng boʻladi. Ipning 
T
max
maksimal taranglik 
kuchi nimaga teng? 
285.
m
massali sharcha vertikal tekislikda aylanishi uchun sharcha bogʻlangan ip 
qanday eng kichik mustahkamlikka ega boʻlishi kerak? Agar ip oʻrnida 
vaznsiz sterjen boʻlsa, javob qanday boʻladi? 

---

46 
286.
Uzunligi 
l
boʻlgan yengil choʻzilmas ipga 
m
massali sharcha osilgan. 
Sharchali ip gorizontal holatgacha ogʻdirildi va qoʻyib yuborildi. Sharcha 
tezlanishi gorizontal yoʻnalgan paytda ip vertikal bilan qanday α burchak 
tashkil etadi? Shu paytda sharchaning 
v
tezligi va ipning 
T
taranglik kuchi 
qanday boʻladi? 
287.
Snaryad oʻz trayektoriyasining eng yuqori nuqtasi boʻlmish 
H=2 km
balandlikda ikki bir xil boʻlakka ajraldi. Ulardan biri aniq orqaga qaytdi va 
toʻpning ogʻziga tushdi, ikkinchisi toʻpdan 
s=8 km
masofaga tushdi. 
Snaryadning 
v
0
boshlangʻich tezligi qanday boʻlgan? Havoning qarshiligi 
hisobga olinmasin. 
288.
Uchlariga 
m
1
va 
m
2
massali yuklar osilgan yengil choʻzilmas ip tormozlangan 
blok orqali oʻtkazilib, blok teng yelkali richagli tarozida tarozi toshi bilan 
muvozanatlandi. Blok boʻshatilganidan keyin muvozanatni saqlash uchun 
tarozi toshini qanday oʻzgartirish kerak? 
289.
Rasmda koʻrsatilgan yuklarning tezlanishlari aniqlansin. Ishqalanish yoʻq, 
bloklar va ipning massasini hisobga olmaslik mumkin. Ipning blokda 
yotmagan qismlari vertikaldir. Ip choʻzilmas. 
288-masalaga.
289-masalaga.
290-masalaga.
290.
Ikki qoʻzgʻalmas muftalar orasida sterjen yuqoriga va pastga ishqalanishsiz 
koʻchishi mumkin. Pastgi uchi bilan u silliq qiya tekislikka tegib turadi. Qiya 
tekislik va sterjenning massalari bir xil. Qiya tekislik gorizontal silliq stolda 
yotibdi. Qiya tekislik va sterjenning tezlanishini aniqlang. 
291.
Kichik sharcha 
l
uzunlikdagi ip bilan A nuqtaga osilgan (rasmga qarang). A 
nuqtadan 
l/2
masofa pastda joylashgan B nuqtaga mix qoqilgan. Ip gorizontal 
holatgacha ogʻdirildi va qoʻyib yuborildi. Trayektoriyaning qaysi nuqtasida 
ipdagi taranglik kuchi yoʻqoladi? Sharcha qanday eng katta balandlikka 
koʻtariladi? 

---

47 
292.
Massasi