38
217.
Oldingi masalada spirt oʻrniga kerosin quyilsa, kran ochilgan keyin har bir
suyuqlik sathlari qanday oʻzgaradi? Kerosin bilan spirtning zichliklari teng,
lekin kerosinning spirtdan farqi u suv bilan aralashmaydi.
Kapillyarlik
effektlar hisobga olinmasin.
218.
Stakandagi suvda muz parchasi suzib yuribdi. Muz erib ketsa, suv sathi
qanday oʻzgaradi? Agar muz ichida poʻkak boʻlagi bor boʻlsa, javob
oʻzgaradimi? Poʻlat gayka boʻlsachi?
219.
Uncha katta boʻlmagan basseynda qayiq suzmoqda. Qayiq ichidagi tosh suvga
tashlansa, suv sathi oʻzgaradimi (va qanday oʻzgaradi)?
220.
Uncha katta boʻlmagan basseynda qayiq yarim choʻkkan holda suzmoqda.
Qayiqdagi suv sathi basseyndagi suv sathi bilan bir xil. Qayiqdagi suvdan
chelakni toʻldirib, basseynga quyildi. Endi qaysi birida suv sathi yuqori –
qayiqdami yoki basseyndami? Basseyndagi suv sathi qanday oʻzgaradi?
221.
Suv bilan toʻldirilgan shisha idish suvda choʻkadimi? Simobga toʻldirilgani –
simobdachi?
222.
Asos yuzasi
S=5 m
2
va balandligi
h=0,5 m
boʻlgan
muz parchasi suvda
suzmoqda. Muz parchasini suvga toʻliq botirish uchun qanday ish bajarish
kerak?
223.
Shisha sharcha aniq richagli tarozida
m
1
=170 g
massali latunli tarozi toshi
bilan muvozanatlashdi. Oʻlchash dengiz sathida 0°C temperaturada amalga
oshirildi. Sharchaning
m
massasi qanday? Agar sharcha havo zichligi ikki
marta
kamayadigan
h=5,5 km
balandlikda oʻlchansa, uni muvozanatlash
uchun qanday
m
2
massali tarozi toshi kerak boʻladi?
224.
Hajmi
V=300 m
3
boʻlgan havo shari Yer sirti yaqinida uchib yuribdi. Shardan
ballast tashlandi va shar havo zichligi ikki marta kam balandlikka koʻtarildi.
Agar bunda shar hajmi 1,5 marta ortgan boʻlsa, ballastning massasi qanday?
Havo temperaturasi 0°C deb hisoblansin.
225.
Daryo tubida rasmda koʻrsatilgan shaklda beton konstruksiya oʻrnatilgan. Bu
konstruksiya daryo tubini qanday kuch bilan bosadi? Atmosfera bosimini
hisobga olmang.
225-masalaga.
227-masalaga.
39
226.
Plastmassa brusok suv sirtida suzmoqda. Agar suv ustiga brusok toʻliq
botguncha moy quyilsa, brusokning suvga
botish chuqurligi qanday
oʻzgaradi?
227.
Jism ikkita suyuqlik chegarasida joylashgan (rasmga qarang). Unga ta’sir
qiluvchi Arximed kuchini hisoblang.
228.
Zichligi ρ boʻlgan jism zichliklari ρ
1
va ρ
2
boʻlgan suyuqliklar chegarasida
suzadi, bunda ρ
1
>ρ
2
. Jism hajmining qanday qismi pastgi suyuqlikka botgan?
229.
Qalinligi 5 cm boʻlgan doska suvda 70% qismi botgan holda suzmoqda. Agar
suv sirtiga 1 cm qalinlikda neft quyilsa, doska
neft sirtidan qancha chiqib
turadi?
230.
Qirrasining uzunligi
a=10 cm
boʻlgan poʻlat kub simobda suzmoqda. Simob
ustiga kubning yuqori qirrasigacha balandlikda suv quyildi. Suv qatlamining
balandligini aniqlang.
231.
Bir jinsli jism dinamometrga osildi. Dinamometrning koʻrsatkichi havoda
P
1
=8,4 N
, suvda esa
P
2
=5 N
ga teng. Jismning zichligi nimaga teng?
232.
Liftda ustida koptok suzayotgan suvli chelak turibdi. Agar lift
a
tezlanish
bilan yuqoriga harakatlansa, koptokning suvga botish chuqurligi qanday
oʻzgaradi? Pastga harakatlansachi?
233.
Richagli tarozida suvli idish va tarozi toshi muvozanatlandi. Agar suvga ipga
bogʻlangan poʻlat brusok idish devoriga tekkizilmay tushirilsa, tarozining
muvozanati buziladimi?
234.
Oldingi masalada brusok suvga toʻla botirilgan holda tarozi muvozanatini
tiklash uchun tosh massasini qanchaga orttirish kerak?
Poʻlat brusok oʻlchamlari 5 cm x 6 cm x 8 cm.
235.
Oldingi masala shartida agar ipning uchini qoʻlda
tutmasdan, oʻsha idish yuqorisiga bogʻlansa, javob
qanday oʻzgaradi (rasmga qarang)?
236.
Dengizning biror chuqurligida kovak shar suvga toʻliq botgan holda
suzmoqda. Modomiki uning ogʻirligi suvda toʻliq “yoʻqolgan” boʻlsa,
sharni
vaznsiz deb ayta olamizmi? Shar ichidagi odam vaznsizlikni his qiladimi?
237.
Oldingi masalada suzayotgan sharni yanada chuqurroq choʻktirib, qoʻyib
yuborilsa, oldingi chuqurligiga qaytadimi?
238.
Yaxlit alyuminiy va temir sharlar richagda muvozanatlashdi. Ikkala shar ham
suvga botirilsa, muvozanat buziladimi? Ikki holni koʻring, sharlar bir xil: a)
massaga; b) hajmga ega.
239.
Yer atmosferasining massasini baholang (Yer radiusi R=6400 km).
240.
m
massali poʻkak uchiga ogʻir yakor osilgan ipga bogʻlangan holda suv ostida
h
chuqurlikda turibdi. Ip uzib yuborilsa qanday issiqlik ajralib chiqadi?
235-masalaga.
40
241.
m=3 kg
massali va
V=2 dm
3
hajmli jism suv ostida
h=3 m
chuqurlikda
joylashgan. Uni sekin suv sirtidan
H=5 m
balandlikkacha koʻtarish uchun
qanday ish bajarish kerak? Bunda bajarilgan ish jism potensial energiyasining
oʻzgarishiga teng boʻladimi?
242-masalaga.
243-masalaga.
242.
Massasi
m
va radiusi
R
boʻlgan silindrik idish toʻnkarilgan holda rezina sirtga
chetlari bilan mahkam tegib turibdi (rasmga qarang). Idish tubida
r
radiusli
teshik ochildi va unga yengil vertikal nay oʻnatildi. Nay orqali idishga
suyuqlik quyildi.
Naydagi suyuqlik balandligi
h
boʻlgan paytda idishning
chetlaridan suyuqlik chiqa boshladi. Suyuqlikning zichligini aniqlang.
243.
U-simon ingichka naychaga vertikal tirsaklarining yarmigacha simob
toʻldirilgan (rasmga qarang). Naycha gorizontal
a
tezlanish bilan harakat-
lanadi. Uning vertikal tirsaklaridagi simob balandliklari farqini va A
nuqtadagi bosimni aniqlang. Tezlanish qanday boʻlganda simob toʻkiladi?
Do'stlaringiz bilan baham: 
