35
tarozilar koʻrsatkichini aniqlang. Shkafning ogʻirlik markazi uning geometrik
markazi bilan mos tushadi.
195.
Bir jinsli kub yuqori qirrasiga qoʻyilgan gorizontal kuch ta’sirida pastgi
qirrasi atrofida agʻdarilishi uchun kub va gorizontal tekislik orasidagi μ
min
ishqalanish koeffitsiyentining minimal qiymati qanday boʻlishi kerak? Buning
uchun qanday F
min
minimal kuch kerak? Kubning massasi
m
.
194-masalaga.
200-masalaga.
196.
Gorizontal tekislikda yotgan bir jinsli kubni qirrasi atrofida agʻdarish uchun
qanday F
min
minimal kuch kerak? Bunda kub va tekislik orasidagi μ
min
ishqalanish koeffitsiyentining minimal qiymati qanday boʻlishi kerak?
Kubning massasi
m
.
197.
Narvon vertikal silliq devorga tiralib turibdi. Uning oyoqlari va pol orasidagi
ishqalanish koeffitsiyenti μ ga teng. Narvonni devor
bilan qanday eng katta
burchak burchak ostida tirab qoʻyish mumkin? Narvonning ogʻirlik markazi
uning oʻrtasida joylashgan.
198.
Gorizontal tekislikda radiusi
R
va balandligi
h
boʻlgan bir jinsli silindr tik
turibdi. Agar tekislik
sekin qiyalana boshlansa, biror vaqt momentida silindr
agʻdariladi. Qiyalik burchagining qanday qiymatida bu kuzatiladi? Silindr va
tekislik orasidagi ishqalanish qiymatining qanday qiymatida bu boʻlishi
mumkin?
199.
Bir jinsli toʻgʻri baland brusok kvadrat asosli boʻlib, gorizontal tekislikda
turibdi. Faqat chizgʻich yordamida brusok va tekislik orasidagi ishqalanish
koeffitsiyentini qanday aniqlash mumkin?
200.
Shkaf kichik oyoqlari bilan qiya tekislikda qoʻzgʻalmay turibdi (rasmga
qarang). Shkafning massasi
m
boʻlib, uning ogʻirlik
markazi geometrik
markazi bilan mos tushadi. Shkafning chap va oʻng oyoqlariga qiya
tekislikning normal bosim kuchlarini aniqlang.
201.
Shkaf kichik oyoqlari bilan qiya tekislikka qoʻyildi (oldingi masalaga q.).
Agar μ ishqalanish koeffitsiyenti tgα dan kichik boʻlsa, shkafning chap va
oʻng oyoqlariga qiya tekislikning normal bosim kuchlarini aniqlang.
36
202.
Uzunliklari
l
dan boʻlgan beshta gʻisht hech qanday yopishtiruvchi
moddalarsiz ustma-ust taxlandiki, har bir gʻishtning ma’lum
qismi ostidagi
gʻishtdan bir oz chiqib turadi (rasmga qarang). Eng ustiga qoʻyilgan
gʻishtning oʻng cheti eng pastdagi gʻishtdan qanday maksimal masofada
chiqib turadi oladi?
203.
Oldingi masala shartida gʻishtlar sonini yetarlicha oshirib, natijada qanday
maksimal masofa olish mumkin?
204.
Uchburchakning uchlariga har birining massasi
m
dan boʻlgan
sharchalar
joylashtirildi. Sistemaning ogʻirlik markazi aniqlansin.
205.
Uchburchakning ikki uchiga m massali sharchalar joylashtirildi. Uchinchi
uchiga esa 4m massali sharcha joylashtirildi. Sistemaning massa markazini
aniqlang.
206.
Silindrik sterjenning uchdan biri mis, uchdan ikki qismi esa alyuminiydan
tayyorlangan (rasmga qarang). Sterjenning ogʻirlik
markazi qaysi qismida
joylashgan?
202-masalaga.
206-masalaga.
208-masalaga.
207.
Massalari 100, 200, 300, …, 1000 g boʻlgan oʻnta sharchalar 90 cm
uzunlikdagi vaznsiz sterjenga shunday mahkamlandiki, bunda qoʻshni
sharchalar markazlari orasidagi masofa 10 cm ga teng boʻldi. Sistemaning
massa markazi aniqlansin.
208.
Shaklni boʻlmasdan va hech qanday hisoblashlar oʻtkazmasdan faqat
chizgʻich yordamida rasmda koʻrsatilgan bir jinsli plastinkaning ogʻirlik
markazini aniqlang.
209.
Bir jinsli uchburchak shaklidagi plastinaning ogʻirlik markazi medianalar
kesishgan nuqtada boʻlishini isbotlang.
210.
Bir jinsli yupqa plastina R radiusli doira shaklida boʻlib, undan R/2
radiusli
doira qirqib olingan (rasmga qarang). Plastinaning ogʻirlik markazi qayerda
joylashgan?
211.
Radiusi
r
boʻlgan yarim aylana koʻrinishida egilgan bir jinsli ingichka
simning ogʻirlik markazini toping.
212.
Yerda bir-biriga zich boʻlib ikkita bir xil silindr xoda yotibdi. Ular ustiga yana
xuddi shunday xoda qoʻyildi (rasmga qarang). Xodalar orasidagi ishqalanish
37
koeffitsiyenti qanday boʻlganda ular dumalaydi. Xodalar sirt ustida
sirpanmaydi deb hisoblang.
210-masalaga.
212-masalaga.
Do'stlaringiz bilan baham: 
